پاسخ
  در مورد شفاعت بايد دو مطلب از هم جدا شود نخست اين‌که شفاعت از چه كساني است؟ يعني روز قيامت چه كساني مي‏توانند شفاعت كنند؟ دوم اين‌که براي چه كساني مي‏توانند شفاعت كنند؟
  در مورد شفيع يا كسي كه مي‏خواهد شفاعت كند در آياتي كه گذشت و برخي از روايات، اشاره شده كه اولاً بايد با اذن خدا باشد، يعني شفاعت بدون رخصت‌الهي صورت نمي‏گيرد مثلاً اگر پيامبر9 مي‏خواهد شخصي را شفاعت كند بايد خداوند اجازه بدهد شفاعت استقلالي نيست، بلكه با اجازه پروردگار است1 و هم‌چنين در روايات بيان شده است كه چه كساني مي‏توانند روز قيامت شفاعت كنند.2
  نخست) پيامبران به ويژه پيامبر اكرم و ائمه اطهار:، دوم) علما و دانشمندان، سوم) شهدا، چهارم) مؤمنين خالص، پنجم) ملائكة اللَّه.
  هم‌چنين بيان شده كه «قرآن» هم مي‏تواند روز قيامت شفيع قرار بگيرد و خويشاوندان نيز براي خويشاوندان ممكن است شفاعت بكنند و حتي در برخي روايات آمده كه روز قيامت «روزه»، شفاعت مي‏كند. و هم‌چنين روز قيامت امانت شفاعت مي‏كند به عبارت ديگر كسي كه خوب امانتداري كرده باشد يا روزه خوبي گرفته باشد و شرايط روزه را رعايت كرده باشد و حق روزه را ادا كرده باشد، روز قيامت مورد شفاعت آن قرار مي‏گيرد و يا كسي كه قرآن را تلاوت كرده و به آن عمل كرده و هم‌چنين باعث نشر آن شده باشد، قرآن چنين اشخاصي را شفاعت مي‏كند.
  يادآوري
  خداوند خودش اولين شفيع3 است. ولي خداوند كارهايش را با واسطه انجام مي‏دهد به خاطر اين‌که هم احترامي باشد به كساني كه شفاعت مي‏كنند مثل پيامبر9 و قرآن كريم؛ و هم‌چنين نوعي قدرداني از علما و شهدا مي‏باشد. اين نوع شفاعت جايگاه اين افراد را به مردم نشان مي‏دهد كه در دنيا اگر كسي مي‏خواهد پيامبر9 شفيعش باشد يا علما و شهدا شفيعشان باشند بايد راه اين افراد را برود و به اين‌ها نزديك شود.
  چه كساني مورد شفاعت واقع مي‏شوند؟
  در آيات قرآن گاهي تعبير شده است به (لِمَنِ ارْتَضَي‏)4 يا (لِمَن يشَاءُ وَيرْضَي‏)5 يعني خداوند شفاعت را اجازه مي‏دهد براي كساني كه مورد رضايت خداوند تبارك و تعالي باشد، يعني زندگي و مشي آن‌ها در مسير الهي و در راه مستقيم قرار داشته ولي لغزش‏هايي پيدا كرده كه اين لغزش‏ها با شفاعت مورد بخشش واقع مي‏شود.
  و نيز در احاديث بيان شده كه اهل شرك و كفر مورد شفاعت واقع نمي‏شوند. در دنيا شخص مي‏تواند از شرك و كفر توبه كند اما رستاخيز ديگر جاي برگشت از شرك و كفر نمي‏باشد؛ از اين رو شرك و كفر مورد شفاعت قرار نمي‏گيرد.
  هم‌چنين در روايات هم از پيامبر9 هم از امام صادق7 حكايت شده كه «لاينال شفاعتنا من استخف بالصلوة»؛6 «شفاعت ما به كسي كه نماز را سبك بشمارد نمي‏رسد».
  پس كسي كه مي‏خواهد مورد شفاعت واقع شود بايد با آن شخص شفيع ارتباطي برقرار بكند و به نوعي شبيه آن بشود و در مسير او قرار گيرد. مثلاً كسي كه مي‏خواهد مورد شفاعت امام حسين7 قرار گيرد بايد حسيني باشد، نمي‏شود انسان يزيدي باشد و شفاعت امام حسين7 را طلب كند.

1. در سوره‏ طه آيه‏ 109 هم به اين مطلب اشاره شده كه (لاَّ تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ وَرَضِيَ لَهُ قَوْلاً) بايد خدا راضى باشد و اذن بدهد كه شفاعت صورت بگيرد.
2. ر.ك: همان، ص 121 به بعد.
3. (قُل لِلَّهِ الشَّفَاعَةُ جَمِيعاً)، زمر/ 44.
4. انبياء/ 28.
5. نجم/ 26.
6. كافى، ج 3، باب من حافظ على صلاته أوضيّعها و بحارالانوار، ج 84، ص 241.