پاسخ
  اين پرسش، هم به اثر وضعي مربوط مي‌شود هم به اصلاح بعد از توبه، مثلاً گناهي كرده كه براي او يك بيماري صعب‌العلاج بوجود آورده، يا عبادتي مثل نماز انجام نداده و او را از كمال واقعي و آن قرب معنوي بازداشته، كه يقيناً اثر وضعي خودش را خواهد داشت، در اين موقع ممکن است صرف توبه كردن از گناه كفايت نکند.
  اين همان «آثار وضعي» است كه ممكن است قابل برداشتن نباشد، مثلاً اگر كسي مرتكب عمل منافي عفت شد و به بيماري‌هاي تناسلي يا مانند ايدز مبتلا شد، در حقيقت «خود كرده را تدبير نيست». در اين موارد بايد از راه‌هاي پزشكي و يا موارد ديگر به دنبال اصلاح باشد و اصلاحش به اين است كه به پزشك مراجعه كند و بيماري خودش را بهبود بخشد؛ و به اين صورت نيست كه با يك توبه مشكل حل شود.