پاسخ
در آيات اول سوره الرحمن ميفرمايد:
(الرَّحْمنُ1 عَلَّمَ الْقُرْآنَ خَلَقَ الْإِنسَانَ عَلَّمَهُ الْبَيانَ)؛ «خداوند گستردهمهر» به انسان آموزش قرآن داد و انسان را آفريد به او بيان آموخت.»
بايد به طور طبيعي ميفرمود: خدا انسان را خلق كرد بعد به او بيان را آموزش داد و بعد قرآن را به او آموخت. ولي در اينجا ترتيب طبيعي به هم خورده؛ كه در اين باره مفسران ميگويند:
علت به هم خوردن ترتيب طبيعي اين آيات اين است كه خداوند ميخواسته عظمت آموزش قرآن را يادآوري كند كه اينقدر مهم است كه قبل از نعمت خلقت انسان به آن اشاره شده است.
آري، ارزش انسان به تعليم قرآن است و به عبارت ديگر ارزش انسان به ارتباط او با وحي بستگي دارد و ميدانيم كه قرآن هم از جهت اصل آموزش و تعليم و تربيت مهم است، و هم از جهت محتوا، و بديهي است كه آموزش قرآن، مقدمه معرفت به قرآن و عمل به محتواي آن است.
يادآوري: قابل توجه است كه در اين آيات «عطف ترتيبي» نيامده چنانچه برخي پنداشتهاند، و نفرموده، «علم القرآن فخلق الانسان» يا «وخلق الانسان» تا ترتيب را برساند و تقدم و تأخري را ثابت كند؛ بلكه چينش اين جملات، به خاطر اهميت قرآن، مقدم و موخر شده، و شايد خداوند ترتيبي خاص را اراده نكرده باشد.
1. «الرحمن» يكي از نامهاي نيك الهي است و دلالت بر رحمت عام خداوند ميكند و نام خاص خداوند است. لذا نام «رحمن» براي افراد به كار نميرود و معمولاً «عبدالرحمن» ميگذارند.