توضیحات
دسته: ـ اگر شخص به خاطر اين‌كه فرد مورد نظر از نظر ايمان كامل نيست و يا ... ، با او ازدواج نكند، نظر اسلام در اين مورد چيست؟
بازدید: 1302

پرسش

اگر شخص به خاطر اين‌كه فرد مورد نظر از نظر ايمان كامل نيست و يا ... ، با او ازدواج نكند، نظر اسلام در اين مورد چيست؟

˜ پاسخ

اگر انسان با فردى كه مورد علاقه او نيست و يا شرایط همسر خوب را ندارد، ازدواج نكند، اين گونه نيست كه تا آخر عمر بدون همسر بماند؛ زيرا اگر خانم‏ها در محيط خانه و اجتماع به وظایف دينى و شخصى خود عمل كنند، با اميد به رحمت و فضل الهى، ان‌شاءاللَّه در كار آن‌ها گشايش حاصل خواهد مى‏شود و نبايد با نااميدى، در حال درباره آينده نامعلوم قضاوت کرد.

ازدواج كه بنيان‌گذار كانون پر مهر خانواده است، آن‌قدر مهم و با ارزش است كه حتى در جوامع غيراسلامى و غيردينى نیز اهتمام ويژه‏اى نسبت به آن دارند. در قرآن‌كريم نیز از آن به عنوان آيه و نشانة خدا كه باعث آرامش و سكونت انسان مى‏گردد، ياد شده است و اين نياز طبيعى همة انسان‌هاست. ازدواج امری فطرى، خدادادى و طبيعى است كه سلامت «جسم و روح» انسان را تأمين مى‏كند و نقش فراوانى در پرورش استعدادهاى روحى و فكرى و جسمى انسان برعهده دارد و باعث تكامل انسان مى‏گردد. شهيد مطهرى در اين راستا مى‏گويد: انسان بدون ازدواج به مرحله تكامل نمى‏رسد، اگر چه مراحل علمى و معنوى بالايى را گذرانده باشد.

 هر شخصى كه بخواهد ازدواج موفقى داشته باشد، بايد ويژگى‏هاى همسر مناسب را بداند و طبق آن ويژگى‏ها «انتخاب» كند.

ويژگى‏هاى همسر مناسب‏

 با توجه به روايات و سخن بزرگان، ويژگى‏هایى گوناگون براى همسر شايسته بيان شده كه براى رعايت اختصار برخى از آن‌ها را بر مى‏شماريم:

 برخى براى انتخاب همسر شايسته چهار ويژگى اساسى و چهار ويژگى كه شرط كمال است را نامبرده‏اند که «ويژگى‏هاى اساسى» عبارت‌اند از:

 الف) تديّن و تعهد

 در روايت مى‏خوانيم: «عليك بذوات الدين»[1] با انسان متدين ازدواج كنيد. اعتقاد به خدا و دين باورى نگاه انسان را به هستى و خوشبختى تغيير مى‏دهد، و ارزش‏هاى واقعى را مى‏فهماند و در فراوانى نعمت روحية شكر و انفاق به ديگران، در سختى و مشكلات زندگى، به جاى كج خُلقى و بدبينى، اميد و تلاش را سرلوحة زندگى قرار مى‏دهد.

 «دين» انسان را مسئوليت‏پذير مى‏كند و استقلال شخصيت و روى پاى خود ايستادن را به انسان هديه مى‏دهد؛ همان چيزى كه زن‏ها از مردشان انتظار دارند، و رهايى از تنبلى و انجام ندادن كارهاى لغو و دورى از گناه كه بنيان خانواده را سست مى‏كند، از ديگر نتايج ايمان مى‏باشد. خلاصه در «سايه دين» است كه انسان «طعم خوشبختى» را مى‏چشد.

ب) اخلاق نيك

از امام باقر7 نقل شده كه فرمود: «اذا جاءكم من ترضون خُلقه ودينه فزوجوه[2]؛ اگر كسى كه براى خواستگارى شما آمد از اخلاق و دين دارى او راضى هستيد، پس با او ازدواج كنيد.»

ج) شرافت خانوادگى و اصالت داشتن

این ویژگی به اين معنا نیست كه شهرت یا ثروت و يا موقعيت اجتماعى بالا داشته باشند، بلكه با نجابت بزرگوار باشند و به كارهاى باطل و حرام شهرت نداشته باشند.

د) عاقل باشد و احمق و نادان نباشد

 فرق است بين «عاقل» و «عالم و با سواد»، زیرا چه بسا افرادى كه سواد زیادی ندارند، ولی تدبير و عقل معاش و عقل معاد خوبى دارند.
 شرایط چهارگانه كمال در همسر

 الف) سلامت جسمى و روحى‏

 اگر شخص بيمارى خاصى دارد، از چگونگى آن پیش از عقد با خبر شود و با آگاهی كافى ازدواج كند.

 ب) زيبايى‏

 از نظر ظاهرى حداقل زيبايى را داشته باشد؛ البته كمال زيبايى يك «امتياز» است و «شرطى» كه مانع ازدواج باشد نيست. برخى افراد به هنگام انتخاب همسر فقط زيبايى‏هاى معنوى همسر خود را مد نظر دارند و نسبت به زيبايى‏هاى ظاهرى بى‏توجهى مى‏كنند و مهم نمى‏دانند و از سوی دیگر، برخى افراد نيز به خاطر انتخاب همسر زيبا بقية‏ ويژگى‏هاى همسر مناسب را فدا مى‏كنند و به صِرفِ داشتن زيبايى ظاهر بسنده می‌نمایند. اين دو گروه «افراط» و «تفريط» مى‏كنند، و بديهى است كه در طول زندگى با مشكل روبه‌رو می‌شوند؛ از اين رو، پيشنهاد مى‏شود در اين زمينه معتدل و میانه‌رو باشند.

 ج) علم

 «آگاهى»، درك انسان را نسبت به زندگى بالا مى‏برد، البته ضرورت آن تا حد معمول است و اصرار بر مدارج بالا براى تشكيل زندگى نياز نيست.

 د) هم شأنى‏

 كُفو بودن و هم‌شأنى در مسائل مختلف مثل ايمان، توانایى‏هاى فكرى و فرهنگى، مسائل جسمى، زيبايى و در امور مالى، اقتصادى و سياسى و... مطلوب است.

 نكات

 در پايان بيان چند نكته ضرورى به نظر مى‏رسد:

 اول اين‌كه پیدا شدن شخصى؛ با همة این اوصاف امرى است دور از دسترس. بلكه گاهى افراد ممكن است مثلاً اعتقاد به نماز و روزه داشته باشند، ولی برای مثال اهل گوش دادن به نوار ترانه نیز باشند، و اين كار از روى اعتقاد آن‌ها نباشد، بلكه از روى تقليد از دوستان و جمع باشد و در خلوت همراه با ترس انجام مى‏دهند. این‌گونه افراد با افرادى كه به مسائل دينى پايبند نیستند، فرق دارند؛ از این رو، در برخورد با هر گروه باید برخود مناسب داشت.

 دوم اين‌كه اين سوال مطرح می‌شود كه خود خانم تا چه حد مقيد است؟ و از طرفى آيا آن توانايى را دارد كه در همسر خود تحول و تغيير ايجاد كند؟

 سوم اينكه شايد هم‌اکنون ازدواج نكردن قابل تحمل باشد، ولی در آينده كه شرایط تغيير می‌كند و سن شخص بالا می‌رود، تحمل او نیز كم مى‏شود و يا مثلاً با فقدان پدر رو به رو می‌شود که در آن وقت تحمل آن شرايط غيرممكن است.

يادآورى:

 انسان در باره مسأله مهم ازدواج نیازمند مطالعه و مشاورة حضورى يا غيرحضورى با كارشناسان و روان‌شناسان متخصص و متعهد است.

 معرفى چند كتاب پيرامون ازدواج در اسلام:

 1. جوانان و انتخاب همسر، آيت اللَّه حسين مظاهرى‏

 2. ازدواج مكتب انسان سازى، شهيد پاك نژاد

 3. انتخاب همسر، آيت‏اللَّه ابراهيم امينی‏
 4. اسلام و ازدواج، آيت‏اللَّه مشكينى

پی‌نوشت‌ها:
[1]. وسایل الشیعه، جلد 14، ص 120.

[2] . کافی، ج 5، ص 247.