پرسش
منابع تفسير قرآن چيست؟
پاسخ
چهار منبع اصلي مي‏توان براي تفسير قرآن بر شمارد:
اول) قرآن كريم؛ آيات محكم مي‏تواند منبع تفسير براي آيات متشابه باشد. به عبارت ديگر، ما در تفسير آيات مي‏توانيم از خود آيات قرآن استفاده كنيم.
به عنوان مثال در سوره قدر مي‏فرمايد: (إِنَّا انزَلْنَاهُ فِي لَيلَةِ الْقَدْرِ)  ما قرآن را در شب قدر نازل كرديم و در سوره بقره مي‏فرمايد: (شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيه ِالْقُرْآنُ)  ماه رمضان ماهي است كه در آن قرآن نازل شده است. وقتي اين دو آيه را كنار هم بگذاريم، مطلب سومي به دست مي‏آيد و آن این‌که شب قدر در ماه مبارك رمضان مي‏باشد. اين را اصطلاحاً تفسير «قرآن به قرآن» مي‏گويند. بنابراين يكي از منابع تفسير قرآن، خود قرآن كريم است، كه مي‏تواند به ما در فهم آيات كمك نمايد.
دوم) سنت پيامبر اكرم9 و ائمه اطهار:؛
سوم) عقل؛ عقل و قراین عقلي هم مي‏تواند يكي از منابع تفسير باشد.
چهارم) برخي از آموزه‏هاي قطعي علوم تجربي؛ گاهي علوم تجربي مي‏توانند به استخدام فهم قرآن در بيايند، نه این‌که بر قرآن تحميل بشوند و نه به معناي استخراج علوم از قرآن باشد؛ بلكه برخي از مطالب علمي قطعي در فهم آيات قرآن مي‏توانند، به ما كمك كنند.
يادآوري:
منابع ديگري هم شمرده شده كه، بعضاً معتبر نيست مثل «شهود».
آيا شهود عرفاني مي‏تواند منبع تفسير باشد؟! جواب ما منفي است زيرا شهود و مكاشفات عرفاني، اولاً شخصي است، و قابل انتقال به غير نمي‏باشد و ثانياً معيار و ضابطه ندارد، و هم‌چنين گاهي اوقات همراه با خطاهايي است و از طرفي ممكن است مكاشفات رحماني با مكاشفات شيطاني آميخته شود.
پی‌نوشت‌ها:
[1] قدر/ 1.
[2] بقره/ 185.