پاسخ
آري، تفسير اجتهادي با تفسير عقلي متفاوت است چنانچه در پرسش گذشت. روشهاي تفسير را ميتوان به 6 روش تقسيم کرد؛ تفسير قرآن به قرآن، تفسير روايي، تفسيرعلمي، تفسيرعقلي، تفسير اشاري يا باطني و تفسير اجتهادي جامع. در يك تقسيمبندي جامع، تفاسير را به دو دسته تقسيم ميكنند، تفاسير نقلي و اجتهادي. تفاسير نقلي آنهايي است كه براساس تفسير مأثور، تفسير قرآن به قرآن و يا تفسير روايي باشد و بقيه تفاسير اعم از تفسيرهاي علمي و عقلي را تفاسير اجتهادي ميگويند.
يادآوري
به نظر ميرسد كه واژه اجتهاد به يك معناي عام، شامل تفسير علمي و عقلي نيز ميشود، منتها تفسير عقلي يك اصطلاح خاص است، كه استفاده از قراين عقلي و برهانهاي عقلي در فهم آيات قرآن را تفسير عقلي گويند. كه اين «تفسير عقلي خاص» قسمتي از تفسير اجتهادي به معناي عام است، بنابراين نميتوان گفت تفسير عقلي، همان تفسير اجتهادي است.
از اينرو لازم است قلمرو «تفسير اجتهادي به معناي اعم» و «تفسير اجتهادي به معناي اخص» و «تفسير عقلي به معناي خاص» از همديگر جدا شود.
اجتهاد به معناي اعم در تفسير قرآن به قرآن و در تفسير روايي هم به كار ميرود، به اين معنا كه ما آيهاي را كنار آيهاي ميگذاريم و يا روايتي را ذيل آيهاي مطرح ميكنيم و استنباط و نتيجهگيري ميكنيم لذا در تفسير قرآن به قرآن و تفسير روايي، استنباط و اجتهاد به معناي اعم راه دارد.
و حتي در «تفاسير روايي محض» مثل «البرهان»، «درالمنثور» و «نورالثقلين» كه فقط روايات را ذيل آيات آوردهاند و نتيجهگيري هم نكردهاند، همان هم مبتني بر يك اجتهاد بوده است كه اين روايت مربوط به اين آيه و تفسير آن است.
نتيجهگيري
ـ تفسير اجتهادي به معناي اعم در تمام روشهاي تفسيري كاربرد دارد.
ـ روش تفسير عقلي به معناي خاص، استفاده از قراين عقلي و برهانهاي عقلي در فهم آيات قرآن ميباشد، كه اين روش در كنار بقيه روشهاي تفسيري مطرح است.
ـ روش تفسير اجتهادي به معناي اخص اين است كه مفسر همه قراين عقلي و نقلي آيه را در نظر بگيرد و نگاهي جامع داشته باشد به آيات، روايات علم، عقل به معناي برهاني و حتي باطن و در پايان با ملاحظه همه اين موارد، به نتيجهگيري برسد. اين روش، روش اجتهادي جامع ميباشد كه در مقابل ديگر روشهاي تفسيري برشمرديم.
آيا بين تفسير عقلي و اجتهادي تفاوتي وجود دارد؟
- توضیحات
- نوشته شده توسط soleymani
- دسته: آيا بين تفسير عقلي و اجتهادي تفاوتي وجود دارد؟
- بازدید: 2009