توضیحات
دسته: ـ وقتي پيامبر در حج مطالب را بيان كردند و از مردم اقرار گرفتند كه آيا من همه مطالب را گفتم و مردم گفتند: بله شما گفتيد و مردم شهادت دادند و پيغمبر سه بار از مردم اقرار گرفت! حال سوال اول اين است چرا ده روز بعد پيغمبر در رابطه با مولي علي مي‏فرمايد كه «من
بازدید: 597

پاسخ
   بخش اول ـ چرا ده روز فاصله؟
  اين پرسش به دو آيه از آيات قرآن كريم مربوط مي‏شود، زيرا در حجةالوداع دو آيه در مورد ولايت اميرالمؤمنين7 نازل شده يكي آيه سوم سوره مائده (الْيوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيكُمْ نِعْمَتِي)1 و ديگري آيه 67 سوره مائده كه مي‏فرمايد: (يا أَيهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيكَ من ربك).
  ذيل همين آيه احاديث و شأن نزول‏هايي وارد شده كه در روز عرفه آيه (الْيوْمَ أَكْمَلْتُلَكُمْ دِينَكُمْ) بر پيامبر نازل شده كه مسأله ولايت اميرالمؤمنين7 را براي مردم بيان مي‏كند و مي‏گويد دين اسلام به ولايت حضرت علي7 كامل شده است و در همان روايت آمده نزول اين آيه روز عرفه بوده و روزي كه حضرت اعلام كرد، روز غدير بود؛ روز عرفه روز 9 ذي الحجه است و روز غدير روز 18 ذي الحجه، بنابراين، فاصله 9 روز بوده است.
   بخش دوم ـ علت فاصله چه بوده است؟
  در همان روايات حكايت‌شده كه پيامبراكرم9 خوف داشتند از اينکه اميرالمؤمنين را معرفي كنند و آن‌ها بگويند پسرعمويش علي را حمايت مي‏كند؛ و با توجه به تعصبات قومي و قبيلگي بعضي اصحاب مطلب را برنتابند و مشكلاتي را بوجود بياورند.
  از اين‌رو پيامبر اكرم9‏ در ابلاغ و اعلام اين مسأله تأملي داشت و جالب اين‌که در آيه 67 سوره مائده نيز به اين مطالب اشاره شده است كه (يا أَيهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيكَ من ربك)؛2 «اي پيامبر آن چيزي را كه از طرف پروردگار به تو نازل شد تو براي مردم بيان كن»؛ (وَإِن لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ)؛ «اگر اين مطلب را به مردم نرساني رسالتت را انجام ندادي».
  اين يك نوع تهديد است براي پيامبر اكرم اين مسئله آن قدر مهم است كه مساوي رسالت توست، چون ادامه نبوت و در حقيقت ادامه بقاء اسلام به ولايت و امامت و جانشيني تو بستگي دارد.
  بعد در ادامه آيه مي‏فرمايد: (وَاللّهُ يعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ)؛3 «خداوند تو را از مردم حفظ مي‏كند.» اين اشاره دارد كه يك خطري نسبت به پيامبر9 بوده يا خوف خطر وجود داشته يا احتمال چنين خطري را پيامبر اكرم مي‏داده، كه خداوند وعده مي‏دهد كه ما شما را حفظ مي‏كنيم اين مطلب را اعلام كن و نگران نباش!
  بعد پيامبر اكرم9 در روز 18 ذي الحجة طبق احاديث مردم را در غدير خم جمع كردند و دستور دادند افرادي كه جلو رفته‏اند برگردند و صبر نمودند قافله‏هاي بعدي بيايند و بر فراز جهازهايي از شتران رفتند و آن خطبه طولاني را خواندند و اعلام كردند «من كنت مولاه فهذا علي مولاه» هر كه را من مولاي اويم اين علي مولاي اوست... بنابراين به نظر مي‏رسد علت فاصله طبق احاديث و طبق نكته‏اي كه در خود آيه 67 سوره مائده هست به خاطر آن خوف خطر بود كه احياناً برخي اين موضوع را برنتابند.
  اين كه خداوند در آيه مي‏فرمايد: (وَاللّهُ يعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ)4 مگر پيامبر از مردم يا از جانش مي‏ترسيد كه بيان اين مطلب را ده روز به تاخير انداخت؟ در روايات نيز آمده است كه پيامبر نسبت به اين مسأله و واكنش‏هايي كه ممكن است برخي افراد در مورد ولايت اميرالمؤمنين علي7 نشان دهند خوف داشت.5
  در حقيقت اينجا ترس به خاطر «دين و اسلام» بود. پيامبر اسلام‏9 مي‏ترسيد كه زحمات 23 ساله او در اثر مخالفت‏هاي با ولايت اميرالمؤمنين علي7 با خطر روبرو شود، و به خاطر خطري كه به اسلام مي‏رسيد و خطري كه متوجه نبوت و ولايت مي‏شد خوف داشت؛ نه اين‌که پيامبر اسلام ترس شخصي داشته باشد. در حقيقت اينجا «ترس بر مكتب» بود مثل اين‌که شما مي‏گوييد: «من از فلان دشمن مي‏ترسم كه به اسلام ضربه بزند.» اين ترس مقدس و نيكويي است و اين ترس باعث مي‏شود كه انسان تأملي كند و راهكاري بينديشد تا اين خطر را بر طرف كند.


1. ر.ك: تفسير صافى، ج 2، ص 2 ـ 51. احاديثى را از ائمه اطهار و نيز از ابن عباس و جابر بن عبداللَّه انصارى در اين باره نقل مى‏كند.
2. مائده/ 67.
3. همان.
4. مائده/ 1.
5. ر.ك: صافى، همان.