توضیحات
دسته: آيا در قرآن آيه‌اي در مورد رعايت حجاب داريم و چرا در مورد حجاب صحبت نمي‌شود و تذكر داده نمي‌شود؟
بازدید: 1174

پاسخ
  «حجاب» يكي از دستورات الهي است كه در قرآن كريم، به طور صريح در آيات متعددي مطرح شده است و از آنجا كه سلامت جامعه و بهداشت رواني خانم‌ها حتي بهداشت رواني مردان در گرو اين مطلب است اين موضوعي است كه بايد از زاويه‌هاي مختلف به آن پرداخت و هم‌چنين حكمت‌ها و قوانين و احكام آن بيان شود.
  در اين موضوع بايد روشن شود خانم‌ها وظيفه‌شان چيست؟ همان‌طور كه آقايان هم حجاب دارند و وظيفه آن‌ها چيست؟ تا چه حدي آقايان بايد بدنشان پوشش داشته باشد و تا چه حدي خانم‌ها بدنشان پوشش داشته باشد؟ و اين مسأله، هم بسيار ساده و هم بسيار مهم است. وقتي حكمت رعايت حجاب بيان شود كه در آيات قرآن هم اشاره شده موجب مي‌شود كه خود خواهران با اشتياق بيش‌تري به رعايت حجاب بپردازند.
  در مورد حجاب آياتي در قرآن وجود دارد كه در دو آيه آن به اين موضوع توجه ويژه شده است يكي آيه 31 نور كه مي‌فرمايد:
  (وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلاَيبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَاظَهَرَ مِنْهَا وَلْيضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَي‏ جُيوبِهِنَّ وَلاَ يبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ)؛ «و به زنان مؤمن بگو ديدگانشان را (از نگاه حرام) فروكاهند و دامان (عفت)شان را حفظ كنند و زيورشان را آشكار ننمايند، جز آنچه از آنها كه ظاهر است و بايد روسرى‏هايشان را بر گريبان‏هايشان (فرو) اندازند و زيورشان را آشكار ننمايند جز براى شوهرانشان، ...»
  در اين آيه از يك طرف به خانم‌ها تأكيد مي‌كند كه مواظب باشند پاكدامن باشند و چشمشان را مواظبت كنند و از طرفي هم مي‌فرمايد: مواظب باشيد مواضع زينت و جاهاي تحريك‌آميز بدن‌تان را براي نامحرم آشكار نكنيد كه البته خانم‌هاي مؤمن و متقي اين مسائل را رعايت مي‌كنند و اكثريت خواهران جامعه ما همين طور هستند. و در ادامه آيه يادآور مي‌شود كه زينت‌هاي زن براي چه كساني مي‌تواند ظاهر شود.
  استاد شهيد مطهري در كتاب «مسأله حجاب» بحث مفصلي در مورد اين آيه دارند و نكات دقيق فقهي و تفسيري اين آيه را مورد بحث قرار داده‌اند.
  آيه مهم ديگر در مورد حجاب آيه 59 سوره احزاب است كه‌ مي‌فرمايد:
  (يا أَيهَا الْنَّبِي قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يدْنِينَ عَلَيهِنَّ مِن جَلاَلبِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنَي‏ أَن يعْرَفْنَ فَلاَ يؤْذَينَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُوراً رَّحِيماً)؛ «اى پيامبر! به همسرانت و دخترانت و زنان مومنان بگو: «از پوشش‏هاى بلند (چادرمانند) شان به خودشان نزديك كنند، اين [كار] براى اين‏كه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند نزديك‏تر است و خدا بسيار آمرزنده‏ مهرورز است».
  به عبارت ديگر مي‌فرمايد: خانم محترم به صورت نامناسب از خانه خارج نمي‌شود مثلاً با همان لباس داخل خانه خارج نمي‌شود بلكه يك لباس اضافي دارد مثل چادر، كه وجه كامل حجاب است يا مثلاً مانتوي بسيار مناسب با روسري بلند، كه وقتي از خانه خارج مي‌شود كاملاً معلوم است كه اين خانم عفيف و پاكدامن است. و در حقيقت به اين صورت شخصيت خودش را به نمايش مي‌گذارد.
  و ادامه آيه مي‌فرمايد:‌ (ذلِكَ أَدْنَي‏ أَن يعْرَفْنَ) اين حجاب بهتر و نزديك‌تر است به اين‌که شناخته بشوند، يعني انسان‌هاي لاابالي و هرزه و دگر آزاري كه در جامعه وجود دارند و احياناً مزاحم خانم‌ها مي‌شوند، اگر خانمي را با حجاب كامل ببينند ديگر طمع نمي‌ورزند و متوجه مي‌شوند كه اين زن پاكدامني است. بنابراين آيه مي‌فرمايد فايده و حكمت رعايت حجاب اين است كه افراد شناخته مي‌شوند، و ديگر كسي آن‌ها را اذيت نمي‌كند.
نتيجه‌
  اگر خانمي حجابش را رعايت كرد، در جامعه به عنوان زني پاكدامن شناخته مي‌شود و از برخي مشكلات و خطرات محفوظ مي‌شود از اين رو حجاب «محدوديت» نيست بلكه «مصونيت» است و با رعايت حجاب «بهداشت رواني» جامعه تأمين مي‌شود، و علاوه بر اين كه خود خانم‌ها از آرامش رواني برخوردار مي‌شوند براي مردان جامعه هم اين آرامش را به ارمغان مي‌آورند، و دست و چشم طمع ورزان آلوده را هم كوتاه مي‌كنند و از طرفي باعث تحكيم خانواده‌ها مي‌شود و از تزلزل نظام خانواده جلوگيري مي‌كند.
  بنابراين رعايت حجاب يكي از مسائل مهمي است كه در قرآن مطرح شده و در احاديث نيز بر آن تأكيد شده و روحانيت و غيرروحانيت وظيفه دارند از طريق رسانه‌هاي مختلف اعم از صدا و سيما، مطبوعات، مساجد و... به اين موضوع بپردازند و هم‌چنين بايد مسئولين در مقام قانون‌گذاري و اجرا به اين موضوع مهم توجه ويژه داشته باشند.
  زيرا بخش قابل توجهي از افراد جامعه «حجاب» را رعايت مي‌كنند و عده‌اي كه رعايت نمي‌كنند «بي‌حجاب» نيستند بلكه «بدحجاب»اند، كه:
  ـ برخي در شرايط نامناسب خانوادگي و محيط، پرورش يافته‌اند؛
  ـ برخي از آن‌ها نمي‌دانند كه «حجاب» از ضروريات اسلام است؛
  ـ بعضي نيز از احكام رعايت حجاب آگاه نيستند؛
  ـ برخي آن‌ها از حكمت‌ها و فايده‌هاي آن آگاهي ندارند و رعايت آن را مهم نمي‌دانند و...
  بنابراين افراد گناه‌كار و عصيانگر كه قصد سرپيچي و مخالفت با احكام الهي را دارند، عده اندكي هستند و چنان‌چه بيان شد بقيه اينها، علل و انگيزه‌هاي خاص خود را دارند كه به مرور زمان «اين نوع پوشش» به يك «عادت اجتماعي» براي آن‌ها تبديل شده است.
  لذا به نظر مي‌رسد براي فراگير شدن اين حكم الهي در جامعه به يك پژوهش «جامعه‌شناختي و روانشناختي» نياز داريم، تا علل و انگيزه‌ها و چالش‌ها و راهكارهاي آن كشف شود و با يك برنامه‌ريزي دقيق در زماني مشخص و بدون عجله، اين موضوع به شكل معقول و مشروع و بدور از «افراط و تفريط» در جامعه نهادينه شود و الگويي باشد براي جوامع ديگر.