توضیحات
دسته: آيا قرآن‌كريم سكولاريسم(جدايي‌ دين از دنيا و سياست)را مي‏پذيرد؟
بازدید: 3175

پاسخ
  در اين‌جا لازم است براي روشن شدن پاسخ مفهوم سكولاريسم و آيات مربوط به آن يادآوري شود.
  مفهوم‏شناسي سكولاريسم1
  اين واژه از نظر لغوي به معاني مختلفي هم‌چون «جدا انگاري دين و دنيا، غيرمقدس و غيرروحاني و...» آمده است، و در اصطلاح به معناي «هر چيزي است كه به اين جهان تعلق دارد و به همان اندازه و به طور غيرمستقيم از خدا و اولوهيت دور است».2
  اين واژه در طول اعصار در معاني جديدي بكار رفت؛ هم‌چون «تفكيك و ترخيص كشيشان، تفكيك دين و سياست، تفوق دولت برلكيسا، فرو كاستن دين به احساس و تجربه ديني و طرد دين و آموزه‏هاي فراطبيعي».3
  پيوند دين با دنيا و سياست در قرآن
  1. قرآن دستور مي‏دهد كه سهم خود را از دنيا فراموش مكن. (قصص/ 77)
  2. عدالت اجتماعي از اهداف پيامبران است. (حديد/ 25 و مائده/ 42)
  3. آزادي اجتماعي از اهداف پيامبران است. (اعراف/ 157 و نحل/ 36 و...)
  4. داوري بين مردم از وظايف رهبران الهي است. (بقره/123 و 213؛ نساء/ 59 و 105)
  5. قرآن به برخي مباني، اصول و مسائل اقتصادي مي‏پردازد و اصل مالكيت زن و مرد را مي‏پذيرد (نساء/ 32)، معامله را حلال و ربا را حرام اعلام مي‏كند (بقره/ 275)، مسائل ارث، وصيت و... را بيان مي‏كند (نساء/2، 7، 12 و مائده/ 106 و...)، وفاي به عقدها را لازم مي‏شمارد (مائده/ 1)، كم‌فروشي را سرزنش مي‏كند (مطففين/ 1 و شعراء/ 181)، بر توزيع و تعديل ثروت تاكيد مي‏ورزد (حشر/ 7) و به تعاون و همكاري راهنمايي مي‏كند. (مائده/ 2) و... .
  تذكر: تعيين و توجه به اين قوانين دخالت در امور دنياي مردم و برخي آن‌ها مستلزم تشكيل حكومت است.
  6. قرآن برخي اصول و مباني و مسائل نظام سياسي را طرح مي‏كند از جمله:
  ـ حق قانون‏گذاري از آن خداست (انعام / 57 و 62 و يوسف / 40 و...)،
  ـ اطاعت از رهبران الهي لازم است (نساء / 59)،
  ـ ولايت و سرپرست مردم را مشخص مي‏سازد (مائده / 3 و 55 و 67)،
  ـ سخن رهبر الهي را فصل الخطاب معرفي مي‏كند (احزاب / 6)
  ـ اصول سياست خارجي مسلمانان را تعيين مي‏كند. (نساء / 141)
  تذكر: توجه قرآن به اين امور دخالت در دنياي مردم و زمينه‏سازي تشكيل حكومت الهي است.
  7. حكم جهاد، دفاع، چگونگي برخورد با اسيران و مخالفان در قرآن مطرح شده است كه دخالت مستقيم در امور دنيوي و سياسي ـ نظامي است (بقره/ 190، 191، 216 و حج/ 78 و نساء/ 74، 95 و برائت/ 5 و انفال/ 65 و...)
  8. تعيين قوانين حقوقي خانواده مثل احكام زناشويي و طلاق و... (سوره نساء و نور)
  9. تعيين قوانين جزايي و كيفري در مورد قصاص، زنا، سرقت و... (نور/ 2 و 4؛ مائده / 38 و 33 و...)
  10. قرآن برخي پيامبران الهي مثل سليمان را داراي مُلك و حكومت معرفي مي‏كند. (و البته زمينه حكومت براي برخي رسولان الهي فراهم نشد.) (نمل/ 14ـ 34)
   نتيجه
  با توجه به آيات فوق و موارد مشابه در قرآن و سنت پيامبر9 و امام علي7 و حكومت اسلامي آنها، روشن مي‏شود كه جدايي دين و دنيا و جدايي دين و سياست و حكومت با اسلام ناسازگار است، پس سكولاريسم از منظر قرآن قابل قبول نيست.4


1. Saecularism.
2. فرهنگ اصطلاحات فلسفه و علوم اجتماعى، مارى بريجانيان، ويراسته بهاءالدين خرمشاهى، ص 87 و فرهنگ انگليسى، فارسى باطنى و آريان‏پور.
3. ر.ك: فرهنگ و دين، براين. ر. ويلسون، ويراسته ميرچا الياده، مقاله جداانگارى دين و دنيا، ص 124 و تاريخ فلسفه سياسى، بهاءالدين پازارگاد، ج 1، ص 276 و قرآن و سكولاريسم، محمدحسن قدردان قراملكى.
4. براى اطلاع بيش‌تراز مدل‏ها و شبهات سكولاريست‏ها ر.ك: قرآن وسكولاريسم، محمد حسن قدردان ‏قراملكى.