توضیحات
دسته: در چه حالتي و در چه مكاني تغيير قبله اتفاق افتاد؟
بازدید: 1740

پاسخ
  خداوند متعال در آيه‌ 144 سوره‌ بقره مي‌فرمايد:
  «نگاه‌هاي انتظارآميز تو را به سوي آسمان (براي تعيين قبله نهايي) مي‌بينيم. اكنون تو را به سوي قبله‌اي كه از آن خشنود باشي باز مي‌گردانيم پس روي خود را به سوي مسجدالحرام كن و هر جا باشيد روي خود را به سوي آن بگردانيد و كساني كه كتاب آسماني به آنان داده شده به خوبي مي‌دانند اين فرمان حقي است كه از ناحيه پروردگارشان صادر شده؛ (و در كتاب‌هاي خود خوانده‌اند كه پيغمبراسلام، به سوي دو قبله نماز مي‌خواند) و خداوند از اعمال آن‌ها (در مخفي داشتن اين آيات) غافل نيست.»
  از آيه‌ استفاده مي‌شود كه پيامبر اكرم9 علاقه‌ خاصي به كعبه داشت و انتظار مي‌كشيد تا فرمان تغيير قبله به سوي آن صادر شود. زيرا او مي‌دانست كه «بيت المقدس» قبله‌ موقتي مسلمانان است و آرزو داشت قبله اصلي و نهايي زودتر تعيين گردد. اما از آنجا كه پيامبر اكرم9 تسليم فرمان خدا بود، ‌حتي اين تقاضا را بر زبان نياورد، تنها نگاه‌هاي انتظار آميزش به آسمان1 نشان مي‌داد كه او شوق شديدي در دل دارد2.
  بر اساس روايات تاريخي، تغيير قبله مسلمان‌ها از بيت المقدس به سوي كعبه، در حال نماز ظهر انجام گرفت. روزي پيامبر اسلام9 براي نماز به مسجد قبيله‌ بني‌سالم، تشريف برده بودند و پيامبراكرم9 در حال نماز ظهر بودند و دو ركعت نماز را به جا آورده بودند كه پيك وحي نازل شد و دستور داد كه از سوي بيت‌المقدس به طرف كعبه باز گردند، و اين در حالي است كه بيت‌المقدس در شمال مدينه و كعبه در جنوب مدينه واقع شده است؛ لذا پيامبر بايد 180 درجه از طرف شمال كه بيت‌المقدس بود بر مي‌گشتند به طرف جنوب كه مكه بود و همين كار را انجام دادند. مسجدي كه پيامبر اكرم9 در آن اين نماز را به جا آوردند به مسجد ذوقبلتين3 مشهور شد.
   نكات
  1. آن محرابي كه پيغمبر اسلام در نماز برگشتند و به طرف مكه نماز خواندند، امروزه با دقيق‌ترين وسايل جهت‌يابي اندازه‌گيري شده و با اين‌که هيچ وسيله‌ تعيين قبله‌اي نداشتند بسيار دقيق به طرف مكه است. و برخي اظهار داشته‌اند که اين يكي از كارهاي بسيار شگفت‌آور و معجزه‌آساي پيامبر اكرم9 مي‌باشد.
  2. موضوع قبله و تعيين جهت آن، در اسلام يكي از انگيزه‌هايي شده كه مسلمان‌ها به مسايل مربوط به جغرافيا، نجوم و مسايل قبله‌شناسي و جهت‌يابي روي آورند و به همين خاطر برخي از علوم در بين مسلمان‌ها مثل علم هيئت و جغرافيا رشد كرد زيرا محاسبه جهت قبله در نقاط مختلف زمين، بدون آشنايي با اين علوم امكان نداشت.


1. تعبير «نگاه به آسمان»، شايد به اين خاطر باشد كه «فرشته وحي» از طرف بالا بر او نازل مي‌شد وگرنه مي‌دانيم خداوند نه مكاني دارد و نه وحي او محل معيني. (نمونه، ج1، ص493).
2. همان.
3. امروزه يكي از مكان‌هايي كه حجاج را براي ديدن به آن مكان مي‌برند همين مسجد ذوقبلتين است كه داراي دو قبله است. البته در سال‌هاي اخير محرابي كه به طرف بيت‌المقدس بود را تخريب كرده‌اند و به جاي آن در بزرگي گذاشته‌اند. ولي هنوز اين مكان معلوم است و به عنوان يك مكان تاريخي تغيير قبله، در تاريخ اسلام باقي مانده است.