توضیحات
دسته: برای کنترل شهوت و زیادکردن تقوی چه راه‌کارهایی در قرآن و احادیث وجود دارد؟
بازدید: 4215

پاسخ
  پاسخ اين پرسش را در دو بخش «شهوت» و «تقوا» ارايه مي‌کنيم:
  اول: واژه‌ «شهوت» در موارد مختلفي مانند: شهوت مال، شهوت پست و مقام، شهوت کار و شهوت جنسي... کاربرد دارد ولي به نظر مي‌رسد اين پرسش در مورد «غريزه جنسي» مي‌باشد. از اين رو در پاسخ بايد گفت: تمايل و غريزه‌ جنسي را مانند غرايز و تمايلات ديگر، خداوند در وجود انسان به امانت گذاشته و ما در قبال آن سه راه داريم:
  1. سرکوب کردن يا از بين بردن غريزه جنسي،
  2. رها کردن افسار شهوت و غريزه‌ جنسي،
  3. آن را تحت برنامه دين درآوريم.
  راه اول: يعني راه سرکوب که باعث نقص جسماني مي‌شود و به دنبال آن بسياري از استعدادهاي دروني انسان را نابود مي‌کند و اجازه‌ي شکوفايي و رشد نمي‌دهد و دين اسلام با اين راه مخالف است.
  راه دوم: رهاکردن افسار شهوت که اين هم موجب هلاکت انسان و بروز بيماري‌هاي روحي و جسمي مي‌شود که امروزه در بسياري از کشورهاي غربي شاهد آن مي‌باشيم و اسلام با اين راه هم مخالف است.
  راه سوم: اين‌که نه اين غريزه و نعمت الهي را سرکوب کنيم و نه اين‌که آن را يله و رها کنيم، بلکه طبق دستورات شرع شهوت خود را مديريت کنيم.
  اينک برخي از اين دستورات را بر مي‌شماريم:
  1. ازدواج
  يکي از بهترين راه‌کارهايي که در قرآن و روايات، به آن سفارش شده «ازدواج» مي‌باشد و حتي در قرآن دستور بسيج همگاني براي فراهم‌کردن اسباب ازدواج جوانان آمده است. در سوره نور آيه‌ 32 به مؤمنان دستور مي‌دهد: (وَأَنکِحُوا الأَيامَي مِنکُمْ) مردان و زنان بي‌همسر خود را همسر دهيد.
  و در آيه‌ بعدي مي‌فرمايد: «آنهايي که توانايي مالي ندارند پاکدامني پيشه کنند تا خداوند از فضل و کرم خود آن‌ها را بي‌نياز کند».
  2. کنترل چشم
  پرهيز از چشم‌چراني و حاضرنشدن در مجالس و محل‌هايي که نامحرمان حضور بيشتري دارند و تماشا نکردن فيلم‌ها و عکس‌هاي مبتذل.
   از اين‌رو در آيه‌ 30 و 31 سوره‌ نور مي‌فرمايد: «(اى پيامبر!) به مردان مؤمن بگو ديدگانشان را (از نگاه حرام) فرو كاهند و دامانشان را (در امور جنسى) حفظ كنند؛ كه اين براى آنان [پاك كننده‏تر و] رشدآورتر
است؛ [چرا] كه خدا به آنچه با زيركى انجام مى‏دهند آگاه است. و به زنان مؤمن بگو ديدگانشان را (از نگاه حرام) فروكاهند و دامان (عفت)شان را حفظ كنند...».
  3. دوري از ناپاکان
  برخي از افراد نا اهل و منحرف در لباس دوست ظاهر مي‌شوند و انسان را از مسير صحيح خارج مي‌کنند. از اين رو قرآن خطر همنشيني با اين افراد را چنين گوشزد مي‌کند:
  «خدا مى‏خواهد توبه‏ى شما را بپذيرد؛ و [ لى‏] كسانى كه پيرو شهوات‏اند، مى‏خواهند كه [شما] با انحرافى بزرگ منحرف شويد.»1
  4. روزه
  گرفتن روزه در افزايش تقوا و فرو نشاندن آتش شهوت بسيار مؤثر است و اصولاً قرآن هدف روزه گرفتن را تقوا معرفي مي‌کند.2
  5. دوري از تخيلات شيطاني
  آري، تخيلات شيطاني همچون «طوفاني» بر «تلاطم امواج شهوت» مي‌افزايد. لذا توصيه مي‌شود:
  الف: لحظات قبل از خواب، با قرائت قرآن يا دعا يا مطالعه کتاب سودمندي در بستر سپري شود.
  ب: تا خسته نشده‌ايم به رختخواب نرويم. قبل از خواب يا با کار يا ورزش يا مطالعه و... خود را آماده‌ خواب کنيم.
  ج: نماندن در محلي که تنها هستيم و کسي حضور ندارد و هر مورد ديگري را که باعث حرکت «پرنده خيال» ما مي‌شود بايد مواظب باشيم.
  از اين رو قرآن در مورد دوري از خيالات شيطاني مي‌فرمايد:
  «اي کساني که ايمان آورده‌ايد! از گامهاي شيطان پيروي نکنيد! هر کس پيرو شيطان شود (گمراهش مي‌سازد، زيرا) او به فحشا و منکر فرمان مي‌دهد!»3 برخي صاحب‌نظران نيز براي کنترل شهوات موارد ذيل را توصيه مي‌کنند4:
  الف: ورزش و عضويت در تيم‌هاي ورزشي
  ب: مطالعه‌ کتب مفيد (به ويژه زندگي علما و اولياي خدا)
  ج: پرهيز از غذاهاي محرّک.
  د: نپوشيدن لباس‌هاي تنگ و چسبان در کنترل شهوت مؤثر مي‌باشد.
دوم: راهکارهاي افزايش تقوا
  «تقوا» يعني خود نگهداري و خويشتن‌داري5 و در قرآن‌کريم آمده است: «در حقيقت، ارجمندترين شما نزد خدا خودنگه‏دارترين شماست»6؛ «و توشه بر گيريد، و در حقيقت، بهترين توشه، خود نگه‏دارى است...».7
  بله، در اهميت تقوا همين آيات کافي است که خدا مي‌فرمايد گرامي‌ترين و بزرگوارترين بنده نزد من آن بنده‌اي است که وقتي در موقعيت گناه و... قرار مي‌گيرد خود نگهداري کند و مرتکب گناه نشود.
  حال براي دستيابي به راه‌کارهاي افزايش تقوا باز به سراغ اين سفره‌ الهي مي‌رويم و از غذاهاي معنوي آن نوش جان مي‌کنيم:
   1. عبادت
  قرآن مي‌فرمايد: «اى مردم! پروردگارتان را پرستش كنيد، كسى كه شما و كسانى را كه پيش از شما بودند آفريد، تا شايد شما خود نگه‏دار باشيد.»8 از اين آيه فهميده مي‌شود که عباداتي مانند روزه، نماز، تلاوت قرآن و... عباداتي مانند کمک به بينوايان، يتيم‌نوازي و خدمت به خلق و... همه اينها به افزايش تقوا کمک مي‌کند.
   2. مطالعه احوال اقوام گذشته و عبرت گرفتن از آن‌ها
  ما به آن‌ها [که روز شنبه نافرماني و گناه کردند] گفتيم: به صورت بوزينه‌هايي طرد شده در آييد ما اين کيفر را درس عبرتي براي مردم آن زمان و نسل‌هاي بعد از آنان و پند و اندرزي براي پرهيزکاران قرار داديم9.
   3. روزه
  اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! روزه بر شما مقرر شد، همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما بودند مقرر شده بود؛ تا شايد شما خود نگه‏دار باشيد.10 در آيه 21 سوره بقره عبادت را براي افزايش تقوا معرفي کرد و در اين آيه به طور خاص «روزه» را معرفي مي‌کند با اين‌که روزه يکي از عبادات است معلوم مي‌شود که نقش روزه در افزايش تقوا بسيار مهم است.
   4. پرهيز از راه‌هاي انحرافي
   5. سير در مسير الهي
  اين راه مستقيم من است از آن پيروي کنيد! و از راه‌هاي پراکنده (و انحرافي) پيروي نکنيد، که شما را از طريق حق، دور مي‌سازد! اين چيزي است که خداوند شما را به آن سفارش مي‌کند، تا پرهيزگار شويد.11
  6. يادآوري نعمت‌هاي الهي و انجام وظايف12.
   7. توجه و تفکر در آيات معاد و آگاهي به عالم برزخ، قيامت و چگونگي حسابرسي انسان‌ها
  آياتي مانند: «و [خودتان را] از (عذابِ) روزى حفظ كنيد كه هيچ كس به جاى شخص (ديگرى) به چيزى (از عذاب) كيفر نمى‏شود و از او هيچ شفاعتى پذيرفته نمى‏شود و هيچ عوضى از او گرفته نمى‏شود؛ و آنان يارى نمى‏شوند.»13
   8. باور و يقين قلبي به موارد زير نيز باعث ايجاد انگيزه در رعايت
تقوا مي‌شود
  اين که انسان بداند:
  الف: خدا با خود نگه‏داران است. بقره / 194
  ب: خدا پرهيزکاران را دوست دارد. آل عمران/ 76
  ج: پرهيزکاران از نعمت‌هاي الهي بهشتي برخوردارند. حجر/ 45
  د: تقوا عامل فلاح و رستگاري و سعادت است. بقره/ 189
  هـ : تقوا عامل وسعت و زياد شدن رزق مي‌باشد.
  «و اگر (بر فرض) اهل آبادى‏ها ايمان مى‏آوردند و خودنگه‏دارى مى‏كردند، حتماً بركاتى از آسمان و زمين بر آنان مى‏گشوديم؛ وليكن (آنان حق را) تكذيب كردند؛ پس به خاطر آنچه همواره كسب مى‏كردند، گرفتارشان كرديم»14.
   «و هركس خودش را از [عذاب] خدا حفظ كند، برايش محل خارج شدن (از مشكلات) قرار مى‏دهد؛ و او را از جايى كه نمى‏پندارد، روزى مى‏دهد...15» «... و هر کس تقواي الهي پيشه کند خداوند کار را بر او آسان مي‌سازد.»16
  در پايان توصيه مي‌شود ملاقات و ديدار علماي رباني و اولياي خدا و مطالعه احوالات و زندگي‌نامه‌ي بزرگان بسيار مؤثر و راه‌گشا مي‌باشد.
معرفي کتاب
  براي مطالعه‌ بيشتر در اين باره به کتاب‌هاي زير رجوع فرماييد:
  1. تفسير نمونه، مباحث مربوط به آيات فوق.
  2. گناهان کبيره، آيت الله شهيد دستغيب1.
  3. کنترل غرايز جنسي، آيت اللَّه مکارم شيرازي.
  4. جوانان در طوفان غرايز، همت سهراب‌پور.
  5. آنچه يک جوان بايد بداند [ويژه پسران]، رضا فرهاديان.
  6. چشم چراني، به قلم دوشيزگان.

1. نساء / 27.
2. بقره / 183.
3. نور / 21.
4. آن چه يك جوان بايد بداند، رضا فرهاديان.
5. التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، مصطفوى، ماده‏ى «وقى».
6. حجرات /13.
7. بقره / 197.
8. بقره / 21.
9. بقره / 66 ـ 65.
10. بقره / 183.
11. انعام / 153.
12. بقره / 63.
13. بقره / 48.
14. اعراف / 96.
15. طلاق / 3 و 2.
16. طلاق / 4.