توضیحات
دسته: ـ چرا هنگام غذا خوردن توصیه شده که نمك بخوريد؟
بازدید: 1662

پرسش:

چرا هنگام غذا خوردن توصیه شده که نمك بخوريد؟

˜ پاسخ:

پاسخ را در دو بخش ارائه مي‌دهم:
بخش اول: «نمك» در آيينه روايات.
بخش دوم: «نمك» از دريچه علم.

اما بخش اول: با بررسي رواياتي كه در مورد نمك آمده، می‌توان آن‌ها را به دو دسته تقسیم کرد:

1. دسته‌اي از روايات فقط فوايد عام خوردن نمك را بیان می‌کنند.

از حضرت علی7 در این مورد حکایت شده که می‌فرماید:

«ابدوا بالملح في اوّل طعامكم فلو يعلم الناس ما في الملح لاختاروه علي الترياق المجرب؛[1] با نمك خوردن در اول غذا، غذا خوردن را شروع كنيد، كه اگر مردم بدانند چه خاصيتي در نمك است، هر آيينه بر ترياق ]بهترين دواي موثر[ تجربه شده آن را بر مي‌گزيدند.»

2. دسته‌اي ديگر علاوه بر بيان فوايد عام نمك، فوايد خاص استعمال نمك را نيز بيان مي‌كنند كه نمونه‌هاي آن به شرح زیر است.

1. عن الصادق7: قال رسول الله9 لعلي7: «يا علي افتتح بالملح واختم به فانه من افتتح بالملح وختم به عوفي من اثنين وسبعون نوعاً من انواع البلاء منها الجنون والجُذام والبرص؛ از امام صادق7 نقل شده كه رسول خدا9 به حضرت علي7 فرمود: اي علي! غذا را با نمك آغاز و با آن پايان ده؛ كه هر كس چنين كند از 72 نوع از انواع بلا، در امان است، كه از آن جمله جُنون، جذام و پيسي مي‌باشد.» و در ادامه‌ روايتي ديگر، مشابه همين روايت از پيامبر9 نقل شده است:[2] «از آن جمله پيسي و دردهاي گلو و دندان‌ها و دردهاي شكم مي‌باشد.»[3]

و نيز از امام صادق7 نقل شده است: «هر كس اوّل و آخر غذا نمك بخورد، لكه‌هاي سياه و سفيد صورتش برطرف خواهد شد.»[4]

بخش دوم: «نمك» از دريچه‌ علم

همانطوركه مي‌دانيد نمك به خاطر داشتن «اسيد»، بهترين داروي ضد عفوني‌كننده است، چراكه هيچ نوع ميكروبي نمي‌تواند درنمك رشد و نمو يا زندگي كند. دانشمند محترم دكتر تومانيانس در كتاب خود به نام «Hygienic ruler in Islam» فوائد استعمال نمك پيش از غذا را، چنين مي‌نگارد:

1. براساس علوم‌پزشكي، دهان محل جمع شدن انواع و اقسام ميكروب‌ها مي‌باشد، كه در اثر استعمال نمك پيش از غذا آنها بر طرف مي‌شوند.

2. آب‌ دهان (بزاق) از چشمه‌هايي به نام غُدد بزاقي ناشي و جاري مي‌باشند كه هرچه زيادتر با غذا مخلوط شوند غذا زودتر از گلو پایين می‌رود و زودتر هضم مي‌شود. با وارد شدن نمك در دهان، غدد اطراف دهان تحريك می‌شود و ترشح آنها زودتر مي‌گردد و از این رو غذا را زودتر هضم و حل می‌سازد و براي بلع و هضم حاضر مي‌نمايد.

3. نمك وقتي وارد معده‌ خالي از غذا می‌گردد، غدد معده را هم تحريك می‌کند و ترشحات زيادتري بوجود مي‌آورد. پس «اسفيورت» نمك سبب زود بلعيدن و زود هضم شدن غذا می‌شود.

4. از آنجا که نمك پيش از غذا تحريك كننده‌ غدد هاضمه است، در اثر تحريك غدد هاضمه انسان به غذا خوردن ميل پيدا مي‌كند و سبب زياد شدن اشتهاء مي‌گردد.

5. چنانچه مواد شيميايي بیش از مقدار معمول در معده ترشح شود موجب سوء هاضمه می‌گردد و نمك پيش از طعام به خاطر اثر اسيدي كه دارد آن را خنثي و بي‌اثر مي‌كند و سوء هاضمه را بر طرف مي‌نمايد.

6. در بدن، خون و ساختمان جسم مقدار معيني نمك وجود دارد كه اگر از آن كم شود موجب امراض مختلفي در اعضاء بدن مي‌گردد، در اين صورت وقتی نمك پيش از طعام وارد معده شد مقدار مورد نیاز را براي کمبود در خود نگه مي‌دارد و در حقيقت مقدار از دست‌رفته را جبران مي‌كند.

7. بدن انسان براي برطرف كردن نمك، احتياج به آب دارد و استعمال نمك پيش از خوراك، انسان را به نوشيدن آب مجبور مي‌نمايد و اين خود سبب ازدياد «ادرار» و شستشوی كليه و مثانه مي‌شود.

8. نمك، زياد‌كننده‌ ترشحات غدد امعاء مخصوصاً در قسمت هضم و جذب مي‌باشد از این رو استعمال آن پيش از صرف طعام بهترين وسيله براي زود هضم شدن و هضم گرديدن مواد غذايي است.

9. در اثر نمك خوردن، مقداري از آب‌ها از روزنه‌هاي پوست بدن بيرون مي‌آيد، در نتيجه سوراخ‌هاي تنفسي پوستي، پاك و پاكيزه مي‌شوند.

10. استعمال نمك بعد از صرف غذا، غدد بزاقي را تحريك مي‌كند و باعث زیاد شدن، آب دهان می‌گردد و انسان ناگزیر به فرو بردن و یا بیرون کردن آن از دهان می‌شود كه در هر دو صورت چربي يا غذای باقي مانده در دهان و بین دندان‌ها، به همراه آب دهان برطرف مي‌شود.

11. اگر انسان طعامي را بخورد و نمك آن كم باشد و يا در معده ترشحات مواد نمكي نباشد، باعث ديرهضم‌شدن يعني سوء‌هاضمه مي‌گردد، پس در اين صورت اگر پيش از غذا نمك خورده شود اين دو ضرر را جبران مي‌نمايد.

يادآوري:

بديهي است كه اين فوائد، براي استعمال مقدار مناسب نمك مي‌باشد، و اگر در مصرف نمك افراط و تفريط شود باعث تحريك قلب و امراض گوناگون نيز خواهد گرديد.

در ضمن فوايد نمك براي انسان‌هاي سالم و متعادل و به صورت غالبي است، ولي براي افراد بيمار، يا گاهي براي افرادي خاص، ممكن است برخي داروها نيز ضرر داشته باشد كه باید مصرف آن را پزشکان تجویز کنند.

منابع جهت مطالعه بیشتر:

1. قرآن و علوم روز، سيد جواد افتخاريان.
2. اصول كافي، كليني، ج 6، ص 325 به بعد.

پی‌نوشت‌ها:
[1]. كتاب كافي، مرحوم كليني، ج 6، ص 325 و كتاب المحاسن، احمد خالد برقي، ج 2، ص 590 و... كه در اين دو كتاب و ساير كتب مثل المقنع شيخ صدوق و بحارالانوار علامة مجلسي، ج 63، ص 390 به بعد، روايات درباره نمك به طور مفصل آورده شده است.

[2]. به نقل از كتاب قرآن و علوم روز، سيد جواد افتخاريان، چاپ بيستم، 1362.

[3]. همان.

[4]. كتاب كافي، ج 6، ص 325.