توضیحات
دسته: ـ آفرینش حوا چگونه بوده است؟
بازدید: 3398

 پرسش:

آفرینش حوا چگونه بوده است؟

˜ پاسخ:

از جمله مسایلي كه آیات زیادی از قرآن كريم را به خود اختصاص داده موضوع خلقت است. قرآن كريم با صراحت در آيات متعددي[1] مي‌فرمايد: «زنان را از همان جنس مردان و از سرشت مردان آفريديم.»

آيت‌الله مكارم شيرازي در تفسير نمونه[2] ذيل آيه‌ (خَلَقَكُم مِن نَفْسٍ وَاحِدَةٍ ثم جعل مِنْهَا زَوْجَهَا)[3] مي‌نويسد: آفرينش همه‌ انسان‌ها از نفس واحد اشاره به مساله‌ي آفرينش آدم7 جدّ نخستين ما است كه اين همه افراد بشر با تنوع خلقت، خلق و خوي متفاوت و استعدادها و ذوق‌هاي مختلف، همه به يك ريشه باز مي‌گردد كه آن آدم7 است. تعبير به ـ ثم جعل مِنْهَا زَوْجَهَا ـ در واقع اشاره به اين است كه خدا آدم را آفريد سپس همسرش را از گل ]و حقيقت[ او خلق كرد.

لازم به يادآوري است كه در برخي احاديث آمده[4] است كه آفرينش همسر آدم، از باقيمانده‌ گل او صورت گرفته است. اما روايتي كه مي‌گويد: حوا از آخرين دنده چپ آدم7 آفريده شده، سخني بي‌اساس است كه از بعضي روايات اسرائيلي (تحريف شده) گرفته شده و هماهنگ با مطلبي است كه در فصل دوم سفر تكوين[5] تورات تحريف‌يافته‌ كنوني آمده است و از اين گذشته بر خلاف مشاهده و حس مي‌باشد. زيرا طبق اين روايت، يك دنده‌ آدم برداشته و از آن حوا را آفريده‌اند و از این‌رو مردان يك دنده در طرف چپ كمتر دارند. در حالي‌كه ما مي‌دانيم هيچ تفاوتي ميان تعداد دنده‌هاي مردان و زنان وجود ندارد و اين تفاوت افسانه‌اي بيش نيست.[6]

شخصی از امام باقر7 پرسيد: خداوند حوّا را چگونه آفريد؟ امام در پاسخ فرمودند: مردم در اين مورد چه مي‌گويند: گفتم: مي‌گويند خداوند حوّا را از يكي از دنده‌هاي آدم آفريد. (امام) فرمودند: آنها دروغ مي‌گويند، آيا خداوند ناتوان است كه حوا را از غيردنده‌ آدم7 بيافريند. گفتم فدايت گردم اي پسر رسول خدا پس خداوند حوا را از چه آفريد: «امام فرمودند: پدرم از پدرانش نقل كرد كه رسول‌خدا9 فرمود: خداوند متعال مقداري گل را گرفت و آن را با دست قدرتش درهم آميخت و از آن گِل، آدم7 را آفريد، سپس از آن گِل مقداري اضافه آمد، خداوند از آن گل اضافي حوّا را آفريد.[7]

شايد تعبير گل آدم كنايي باشد و مقصود حقيقت آدم و وجود او باشد كه حواء از آن آفريده شده است.

بعضي‌ها از آيه‌ (خَلَقَكُم مِن نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا)[8] استفاده كرده‌اند كه مقصود از (خَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا) خلقت حوّا از جنس آدم (جنس بشر) است؛ يعني حوّا انساني بود مثل خود آدم و اين معنا با توجه به آيات ديگر قابل اثبات است كه مي‌فرمايد:

(وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجاً لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا)؛[9] «و از نشانه‏هاى او اين است كه همسرانى از (جنس) خودتان براى شما آفريد، تا بدان‏ها آرامش يابيد.»

(وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجاً)[10]؛ «و خدا براى شما از (جنس) خودتان همسرانى قرار داد.»
نتيجه:
حوا از گل آدم آفريده شده است. ولي شايد مقصود از «گل»، حقيقت وجود آدم باشد كه یعنی می‌توان گفت: جنس آدم و حوا يكي است.

پی‌نوشت‌ها:
[1]. نساء/ 1، روم/ 21، نحل/ 72.

[2]. تفسير نمونه، جلد 19، ص 380.

[3]. (همان) كسى كه شما را از يك شخص آفريد؛ و از او همسرش را آفريد. (زمر/ 6)

[4]. تفسير نمونه، ج 3، ص 245 ـ 246، به نقل از تفسير عياشي.

[5]. فصل دوم، سفر تكوين، آيه 21، خط 28 و 29، خواب سنگيني بر آدم مستولی گردانید و خداوند يكي از دنده‌هاي چپ آدم را گرفت و به جاي آن گوشت پر كرد.

[6]. تفسير نمونه، ج 19، ص 380.

[7]. نورالثقلين، ج 1، ص 420.

[8]. نساء/ 1.

[9]. روم/ 21.

[10]. نحل/ 72.