ª پرسش:

نام چه ميوه و گياهاني در قرآن آمده است؟

˜ پاسخ:

نام قرآني

نام فارسي

نام علمي

اشارات قرآني

1. منّ

ترنجبين ـ گزانگبين

تيره پروانه آسايان:

LeguminosaeAlhagi maurorum medic

تيره گزخوانسار: tamaricaceae Tamarix mannifera

بقره/ 57: «وَأَنْزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوي»

اعراف / 160؛ طه / 80.

2. نخل ـ نخيل

نخل ـ خرما

تيره نخلها:

Arecaceae Phoenix dactylifera linn

بقره/266: «جَنَّةٌ مِن نَخِيلٍ» انعام/99و 141؛ رعد/ 4؛ نحل/11و67؛  اسراء/91؛ كهف/32؛ مريم/23 و 25؛ طه/71؛ مومنون/19؛ شعراء/148؛ يس/34؛ ق/10؛ قمر/20؛ رحمن/11و68؛ حاقه / 7؛ عبس / 29.

3.زيتون

 

از تيره oleaceae زيتونيان.

olea europaea linn

انعام / 99 و 141؛ «وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَانَ»

نحل/ 11؛ مومنون/20؛ نور/35؛ عبس/29؛ تين/1.

4. عنب (مفرد)

اعناب (جمع)

انگور

از تيره vitaceae رَزها

Vitis vinifera linn

 

بقره/266؛«مِن نَخِيلٍ وَأَعْنَابٍ» انعام/99؛ رعد/4؛ نحل/11 و 67؛ اسراء/91؛ كهف/32؛ مومنون/ 19؛ يس/ 34؛ نبأ / 32؛ عبس/ 28.

5. رمّان

انار

از تيره Punicaceae انارها

Punica granatumlinn

انعام/ 99 و 141؛ «وَالرُّمَانَ مُشْتَبِهاً وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ»

رحمن/ 68؛

6. تين

انجير

از تيره: Moraceae گزنه

Ficus – carica linn.

تين/1؛ «وَالتِّينِ وَالزَّيْتُونِ»

7. سدرة ـ سدر

سدر: (مترجم)

سروآزاد: (مولف)

از تيره Pinaceae مخروطيان

Cedrus libani loud

سبأ/16؛ «وَشَيْ‏ءٍ مِن سِدْرٍ قَلِيلٍ» نجم/14؛ واقعه/28.

8. أثل

گز

از تيره گز‌ها  Tamariscaceae -

Tamarisk aphylla

سبأ / 16؛ «ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْ‏ءٍ مِن  سِدْرٍ قَلِيلٍ»

9. خَمط

درخت مسواك ـ درخت اراك

از تيره اراكيها Salvadoraceae

Salvadora persica linn

سبأ/16؛ «ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ»

10.كافور

حنا[1]

از تيره حنا Lythraceae

Lawsonia

Inermis

Linn

انسان / 5؛

«كَانَ مِزَاجُهَا كَافُوراً»

11.زنجبيل

زنجبيل

از تيره Zingiberceae زنجبيل‌ها

Zingiber officinale Rose

انسان / 7؛

«كَانَ مِزَاجُهَا زَنجَبِيلاً»

12.عدس

عدس

از تيره Leguminosae پروانه آسايان

L. esculenta Moench = Lens culinaris medic.

بقره / 61؛

«وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَا»

13.بصل

پياز

از تيره Liliaceae سوسني‌ها

Allium cepa linn.

بقره/61؛ «وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَا»

14. فوم

سير، بلبوس (مترجم: بلبوس = موسير)

از تيره Liliaceae سوسني‌ها

Allium sativum linn

بقره/61؛

«وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَا»

15. قثّا

خيار

Cucumis melovar. utilissimus Duthie & Fuller.

C. utilissimus. Roxb.

از تيره Cucurbitaceae از كدوئيان

بقره / 61؛

«وَقِثَّائِهَا وَفُومِهَا»

16. طلح

اقاقيا يا موز[2]

از تيره Leguminosae پروانه آسايان

Acacia species

واقعه / 29؛

«وَطَلْحٍ مَنضُودٍ»

17.يقطين

كدو

از تيره Cucurbitaceae كدوئيان

siceraria standleيا L. valgaris seringe

صافات/ 146؛ «وَأَنبَتْنَا  عَلَيْهِ شَجَرَةً مِن يَقْطِينٍ»

18.خردل

اسپندان ـ خردل

از تيره Brassicaceae خردل

Brassica nigra koch

انبياء/47؛

«مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ»

19.ريحان

شاه اسپرغم ـ نازبويه

از تيره Lamiaceae  نعناعيان

Ocimum basilicum linn

رحمن / 12؛ «وَالْحَبُّ ذُوالْعَصْفِ وَالرَّيْحَانُ» واقعه/ 89؛

20.زقوّم

زقوّم

از تيره فرفيونها                                                             euphorbia

Euphorbia resinifera berg.

دخان / 43؛ «إِنَّ شَجَرَةَ الزَّقُّومِ» صافات /62 ؛ اسراء / 60؛ واقعه/ 52.

21.ضريع[3]

خار

 

غاشيه / 6؛ «لَيْسَ لَهُمْ طَعَامٌ إِلَّا مِن ضَرِيعٍ»

22.طوبي[4]

نام متداول: درخت مبارك

 

رعد/ 29؛ «الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ طُوبَي‏ لَهُمْ»

23.شجره

درخت ـ شجر

انگليسي tree

بقره / 35؛ «وَلاَ تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ»

اعراف / 19 و 20 و 22؛ ابراهيم /24 و 26؛ نحل/10 و 68؛ اسراء/60؛ طه/120؛ حج/18؛ مومنون/20؛ نور/35؛ نمل / 60؛ قصص/30؛ لقمان/ 27؛ يس/ 80؛ صافات/62 و 64 و 146؛ دخان / 43؛ فتح / 18؛ رحمن / 6؛ واقعه / 72.

24.فاكهه ـ ثمر

ميوه، ثمر

انگليسي fruit

بقره/ 22؛«فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ» و 25 و 126 و 155و266؛انعام/99و 141؛ اعراف / 57 و 130؛ رعد/3؛ ابراهيم/32و 37؛ نحل / 11 و 67 و 69؛ كهف/34و42؛ مومنون/ 19؛ «لَّكُمْ فِيهَا فَوَاكِهُ كَثِيرَةٌ» فاطر/27؛ يس/35 و 57؛ صافات / 42؛ ص / 51؛ فصلت/47؛ زخرف/ 73؛ دخان/55؛ محمد9 /15؛ طور/22؛ رحمن/11و 52 و 68؛ واقعه/ 20 و 32؛ مرسلات/42؛ عبس/31.

25. ورق

برگ

انگليسي leaf

انعام / 59؛ «وَمَا تَسْقُطُ مِن وَرَقَةٍ  إِلَّا يَعْلَمُهَا»

اعراف / 22؛ طه / 121

26. حب

بذر ـ غله

انگليسي grain

بقره/261؛ «كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ»

انعام / 59 و 95 و 99؛ انبياء / 47؛ لقمان / 16؛ يس/33؛ ق/9؛ رحمن/12؛ نبأ/ 15؛ عبس / 27.

27. زرع

زراعت

انگليسي agriculture – crop

انعام/141؛

«وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفاً أُكُلُهُ»

نحل / 11؛ كهف / 32؛ شعراء/148؛ سجده/ 27؛ زمر / 21؛ دخان / 26؛ فتح/ 29.

28. ابّ

گياه

انگليسي fodder

عبس / 31؛ «وَفَاكِهَةً وَأَبّاً»

29.قضب ـ بقل

سبزي ـ رستني

vegetables

بقره/61؛ «مِنْ بَقْلِهَا وَقِثَّائِهَا»

عبس/28؛ «وَعِنَباً وَقَضْباً»

30.نبات

نبات

انگليسي plant - vegetation

بقره / 61؛ «مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ»

آل‌عمران/37؛ انعام/ 99؛ اعراف/58؛ يونس/24؛ حجر/19؛ نحل/11؛ كهف/45؛ طه/53؛ حج/5؛ مومنون/20؛ نمل/60؛ لقمان/10؛ يس/36؛ صافات/ 146؛ ق/7و9؛ حديد/20؛ نوح/17؛ نبأ /1 5؛ عبس/27.

يادآوري:

در كتاب مذكور مواردي از آيات نام برده شده بود كه نام ميوه يا گياهي در آن نيافتيم. بنابراين از ذکر آن خودداری کردیم.

و در برخي موارد هم عين لفظ ميوه يا گياه در آيه نبود، بلكه از محتواي كلام و تفسير آيه، گياه يا ميوه بدست مي‌آمد. (مانند: نحل / 65) به همين خاطر اين موارد را نیز در فهرست نياورديم.[5]



[1]. مولف، «كافور» را به معناي «حنا» دانسته است و از صفحه 71 تا 73 براي آن به تفصيل استدلال كرده است، ولي مترجم در پاورقي، ص 73، به صورت خلاصه آنرا رد مي‌كند. (ر.ك: همان)

[2]. مترجم: نويسنده، «طلح» را «اقياقيا» دانسته نه «موز»، و دلايل آنرا نيز ذكر كرده است. (ر.ك: همان)

[3]. ترجمه عبدالمحمد آيتي، سروش، تهران، 1367، آنرا به معناي خار گرفته است ولي برخي مترجمان آنرا «كاكتوس» معنا كرده و برخي ديگر آن را اشاره به «جلبك دريايي» مي‌دانند. (ر.ك: همان، ص 113)

[4]. طوبي ممكن است بهشت باشد، ممكن است درختي باشكوه در بهشت و ممكن است نام ديگري براي «سدر» باشد. (ر.ك: همان، ص 115)

[5]. در اين مجموعه از كتاب «گياهان در قرآن» ـ از محمد اقتدار حسين فاروقي، ترجمه‌ي احمد نمايي، آستان قدس رضوي، چاپ اول، 1374 نیز استفاده شده است.