توضیحات
دسته: ـ اعجاز عددي قرآن چیست؟ تاریخچه و منابع آن را بیان کنید.
بازدید: 2133

ª پرسش:

اعجاز عددي قرآن چیست؟ تاریخچه و منابع آن را بیان کنید.

˜ پاسخ:

تاریخچه:

برخي از صاحب‌نظران در چند دهه‌ اخير بعد ديگري براي اعجاز قرآن بيان كرده‌اند كه همان اعجاز عددي قرآن است و بر اين باورند كه يك نظام رياضي خاصي بر قرآن حاكم است. هرچند در كتاب «الاتقان في علوم القرآن»، رد پاي اين فكر ديده مي‌شود.[1] اولين بار شخصي كه به طور صريح اين ادعا را مطرح كرد، دانشمندي به نام «دكتر رشاد خليفه» بود.[2] در اينجا به طور «اجمال» و «تفصيل» به سير تاريخي اعجاز عددي قرآن مي‌پردازيم:

الف. سير اجمالي نگارش‌ها در زمينه‌ اعجاز عددي:

1. اعجاز حروف مقطعه و طرح بحث اعجاز عدد 19

دكتر رشاد خليفه

1351 ـ 1962

2. تكميل بحث اعجاز عدد 19 و طرح بحث اعجاز تناسب عددي تكرار واژه‌ها

عبدالرزاق نوفل

1364 ـ 1975

3. اعجاز عدد زوج و فرد

كورش جم نشان

1375

4. اعجاز عدد هفت

عبدالدائم الكحيل

1381 ـ 2002

ب. تفصيل سير تاريخي اعجاز عددي قرآن:

1. اعجاز حروف مقطعه قرآن:

چندي قبل مجله‌ معروف مصري[3] به نام (آخر‌الساعه) گزارشي درباره‌ تحقيقات دانشمندي مصري در مورد تفسير پاره‌اي از آيات قرآن مجيد به كمك كامپيوتر منتشر ساخت كه اعجاب همگان را در نقاط مختلف جهان برانگيخت. اين تحقيقات محصول سه سال كوشش پيگير و كار مداوم دكتر رشاد خليفه (1962 م) شيميدان مصري بود.

2. اعجاز عددي 19:

عبدالرزاق نوفل (1975 م) تحقيقات دكتر رشاد خليفه را ادامه داد، ايشان به نتيجه‌ي جالب ديگري رسيد ـ با عنوان اعجاز عدد 19 ـ ايشان مي‌گويد: چون (بسم الله الرحمن الرحيم) داراي 19 حرف است پس نظام رياضي خاصي براساس عدد 19 بر قرآن حاكم است.

براي مثال چند نمونه ذكر مي‌كنيم:

الف. تعداد (ق) هايي كه در سوره‌ (ق) وجود دارد؛ 57 مورد است كه يكي از مضرب‌هاي عدد 19 مي‌باشد. (57 = 3 × 19)

ب. عدد كلمات اوّلين آياتي كه بر پيامبر نازل شده، 19 كلمه است.[4]

3. تناسب تكرار واژه‌ها در قرآن:

عبدالرزاق نوفل بعداً تناسب عددي تكرار واژه‌ها را در قرآن مطرح نمود ايشان معتقد است كه كلماتي كه مترادف يا متضاد هستند به تعداد مساوي در قرآن تكرار شده است. مانند:

كلمه‌ «دنيا» و «آخرت» هر كدام ← 115 بار. واژه‌ يوم 365 بار. كلمه شيطان و ملائكه هر كدام ← 68 بار.  جهنم 77 و جنات با مشتقات 77 بار.

4. اعجاز زوج و فرد:

اعجاز زوج و فرد در قرآن كريم توسط «كورش جم نشان» (1375 هـ ) مطرح شده است. ايشان با توجه به آيه سوم سوره‌ فجر[5] كه خداوند متعال به زوج و فرد سوگند ياد كرده مي‌گويد: شايد يك نظام عددي برمبناي زوج و فرد در قرآن‌كريم وجود داشته باشد.

در نهايت ايشان به اين نتيجه رسيده است كه جمع اعداد زوج، مساوي با جمع تعداد آيات قرآن، يعني 6236 مي‌باشد و جمع اعداد فرد، مساوي 6555 است كه حاصل جمع شماره‌ سوره‌ها مي‌باشد. بدين ترتيب نمونه ديگري از اعجاز عددي قرآن را ثابت مي‌كند.[6]

5. اعجاز عدد هفت:

اعجاز «عدد هفت» توسط مهندس عبدالدائم الكحيل (2002 م) مطرح شده است. ايشان با استفاده از آيه‌ 12 سوره‌ طلاق كه خداوند مي‌فرمايد: «اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَماوَاتٍ وَمِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ»؛ نتيجه مي‌گيرد كه بايد بين عدد هفت و تعاليم قرآن ارتباطي باشد، براي مثال مي‌گويد:

نص قرآن

بسم

الله

الرحمن

الرحيم

عدد حروف هر كلمه

3

4

6

6

946 = 7 ÷ 6643

قرآن

تنزيل

العزيز

الرحيم

عدد حروف هر كلمه

5

6

6

95 = 7 ÷ 665

ايشان معتقد است كه اگر تعداد حروف كلمات هر آيه را كنار هم بگذاريم، يكي از مضرب‌هاي عدد هفت مي‌باشد.

يادآوري

برخي از مطالب اعجاز عددي صحيح و قابل قبول است امّا برخي ديگر سلیقه‌ای و مطابق با واقع نیست. به عنوان نمونه:

الف. در مورد حروف مقطعه‌ (ن) در اول سوره‌ (ن و القلم) گفته شده است كه تعداد تكرار آن 133 مرتبه است. كه براساس اين شمارش يكي از مضرب‌هاي عدد 19 مي‌باشد (133 = 7 × 19) در حالي كه در شمارش دقيق به اين نتيجه مي‌رسيم كه حرف «ن» در اين سوره 131 مرتبه است.

ب. در مورد تناسب تعداد تكرار كلمات قرآن، معيار دقيقي وجود ندارد
چون بعضي كلمات با مشتقات آن حساب شده و بعضي بدون مشتقات،
مانند: جهنّم و جنّات.

ج. در مورد اعجاز عدد هفت در شمارش حروف كلمات مخصوصاً شمارش حرف همزه اشكالاتي وجود دارد؛ چون در بعضي موارد همزه به حساب آمده و در بعضي موارد حساب نشده است. اين اختلاف‌ها به خاطر اين است كه معيار و قانوني براي شمارش وجود ندارد.

نتيجه: با توجّه به آنچه بيان شد اعجاز عددي قرآن در موارد ادعا شده نياز به بررسي بيشتر دارد؛ از اين رو بايد گفت: اعجاز عددي قرآن اجمالاً و در برخي از موارد ادعا شده پذيرفته شده است.


معرفي منابع:

1. تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي، ج2، آيه‌ اوّل سوره‌ آل‌عمران.

2. قرآن و اسرار آفرينش (تفسير سوره‌ رعد) استاد جعفر سبحاني، 1362، چاپ اميرالمومنين، انتشارات توحيد، قم، ص 15 ـ 46.

3. تناسب آيات، آيت‌الله محمدهادي معرفت، ترجمه شيخ عزت‌الله مولایي‌نيا همداني، 1373، چاپ دانش، ناشر بنياد معارف اسلامي، ص 151ـ 162.

4. پژوهشي در اعجاز علمي قرآن، دكتر محمدعلي رضایي‌اصفهاني، جلد اول، چاپ اوّل، 1380، ناشر كتاب مبين، ص 219 ـ 232.

5. سلسلة الاعجاز الرقمي، معجزة القرآن في عصر المعلوماتيه، مهندس عبدالدائم الكحيل، چاپ اول، 2002 م، انتشارات علميه، دمشق.

6. اعجاز عددي قرآن كريم و ردّ شبهات، محمود احمدي، 1371 چاپ اول، انتشارات مسعود احمدي.

7. اعجاز الرقم 19 في القرآن الكريم، بسّام نهاد جرّار، چاپ دوم، 1414 هـ 1994، ناشردارالنفائس.

8. عجائب العدد و المعدود في القرآن الكريم، جميل ديباچه، چاپ اول 1419 هـ 1999 م، ناشر مجة البيضاء، بيروت.

9. من الاعجاز البلاغي و العددي للقرآن الكريم، دكتر ابوزهراء النجدي، تاريخ 1410 هـ ، 1990 م.

10. المنظومات العدديه في القرآن العظيم، مهندس مصطفي ابوسيف، مهندس احمد عبدالوهاب، 1418 هـ ، 1998 م، ناشر مكتبه وهبه.


[1]. الاتقان في علوم القرآن، سیوطی، ج2، ص 313. يكي از موارد اعجاز قرآن اين است كه ما نمي‌توانيم حروف مقطعه سوره‌ها را با هم عوض كنيم، چون حروف مقطعه‌ي هر سوره، مخصوص همان سوره است. زيرا حروف مقطعه‌ي اوّل هر سوره، دلالت مي‌كند بر اينكه آن سوره بيشتر حروفش از اين حروف مقطعه تشكيل شده است. پس نمي‌توانيم مثلاً حرف (ق) را به جاي حرف (ن) قرار بدهيم.

[2]. دكتر رشاد خليفه در مصر متولد شد. تحصيلات خود را تا كارشناسي در دانشكده كشاورزي (عين الشمس) قاهره گذراند و كارشناسي ارشد خود را در دانشگاه آريزونا (1959 ـ 1961 م) آمريكا گذراند، سپس دكتراي خود را در دانشگاه كاليفرنيا (1962 ـ 1964 م) در رشته بيوشيمي گياهي دريافت كرد.

[3]. اين تحقيقات در سال 1351 در روزنامه‌هاي دنيا درج شده است.

[4]. «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ خَلَقَ الْإِنسَانَ مِنْ عَلَقٍ اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ» (علق، 5 ـ 1)

[5]. «وَالشَّفْعِ وَالْوَتْر»

[6]. مجله بينات/ بهار 1375، ش 1، ص 99.