توضیحات
دسته: ـ براى برطرف‌كردن شهوت و زيادكردن‌ تقوا چه راهكارهايى وجود دارد؟
بازدید: 1462

 پرسش

براى برطرف‌كردن شهوت و زيادكردن‌ تقوا چه راهكارهايى وجود دارد؟

˜ پاسخ

پاسخ را در دو بخش «شهوت» و «تقوا» ارائه مى‏كنيم:

اول: شهوت و راه‌های کنترل آن

واژه «شهوت» در موارد مختلفى مانند شهوت مال، شهوت پست و مقام، شهوت كار، شهوت جنسى و... كاربرد دارد، ولى از آن جا که پرسش به «غريزه جنسى» اشاره دارد؛ در پاسخ بايد گفت خداوند تمايل و غريزه جنسى را مانند غرايز و تمايلات ديگر در وجود انسان به امانت گذاشته و ما در قبال آن سه راه داريم:

1. سركوب كردن يا از بين بردن غريزه جنسى؛

2. رها كردن افسار شهوت و غريزه جنسى؛

3. تحت برنامه دين در آوردن شهوت.

راه اول، يعنى سركوب کردن، باعث نقص جسمانى مى‏شود و به دنبال آن بسيارى از استعدادهاى درونى انسان را نابود مى‏كند و اجازه شكوفايى و رشد نمى‏دهد و دين اسلام با اين راه مخالف است.

راه دوم، یعنی رهاكردن افسار شهوت نیز هم موجب هلاكت انسان و بروز بيمارى‏هاى روحى و جسمى مى‏شود كه امروزه در بسيارى از كشورهاى غربى شاهد آن مى‏باشيم و اسلام با اين راه نیز مخالف است.

 راه سوم اين كه نه اين غريزه و نعمت الهى را سركوب كنيم و نه آن را رها نماییم، بلكه طبق دستورهای شرع آن را مديريت نماییم.

 اينك به برخى از اين دستورها توجه می‌نماییم:

 1. ازدواج‏

 يكى از بهترين راهكارهايى كه در قرآن و روايات بدان سفارش شده «ازدواج» است و حتى در قرآن دستور بسيج همگانى براى فراهم كردن اسباب ازدواج جوانان داده شده است. در سوره نور آيه 32 به مؤمنان دستور مى‏دهد: «وَأَنكِحُوا الأَيَامَى‏ مِنكُمْ...؛ و افراد بى‏همسرتان، و شايستگان از بندگانتان، و كنيزانتان را به ازدواج (يكديگر) در آوريد؛...»

در آية بعد مى‏فرمايد: «و كسانى كه (وسايل) ازدواج نمى‏يابند، بايد خويشتندارى كنند تا خدا از بخشش خود آنان را توانگر سازد.»

2. كنترل چشم‏

پرهيز از چشم چرانى و حاضرنشدن در مجالس و محل‏هايى كه نامحرمان حضور بيشترى دارند و تماشا نكردن فيلم‏ها و عكس‏هاى مبتذل؛ از اين‌رو در آيه 30 و 31 سوره نور مى‏فرمايد: (اى پيامبر) به مردان مؤمن بگو: «چشم‏هايشان را (از نگاه حرام) فرو كاهند، و دامانشان را (در امور جنسى) حفظ كنند.» كه اين براى آنان [پاك‌كننده‏تر و] رشدآورتر است؛ [چرا] كه خدا به آنچه با زيركى انجام مى‏دهند آگاه است.

«و به زنان مؤمن بگو: چشمانشان را (از نگاه حرام) فروكاهند؛ و دامان (عفت)شان را حفظ كنند؛...»

 3. دورى از ناپاكان‏

 برخى افراد نا اهل و منحرف در لباس دوست ظاهر مى‏شوند و انسان را از مسير صحيح خارج مى‏كنند؛ از اين رو، قرآن خطر همنشينى با اين افراد را چنين گوشزد مى‏كند: «خدا مى‏خواهد توبه شما را بپذيرد؛ و[لى‏] كسانى كه پيرو شهواتند، مى‏خواهند كه [شما] با انحرافى بزرگ منحرف شويد.»[1]

 4. روزه‏

 روزه گرفتن در فرو نشاندن آتش شهوت بسيار موثر است.

 5. دورى از تخيلات شيطانى‏

 تخيلات شيطانى همچون «طوفانى» بر «تلاطم امواج شهوت» مى‏افزايد؛ از این رو، توصيه مى‏شود:

 الف) لحظات قبل از خواب، با قرائت قرآن يا دعا و يا مطالعه كتابی سودمند در بستر سپرى شود.

ب) تا خسته نشده‏ايم به رختخواب نرويم. [پیش از خواب با كار يا ورزش يا مطالعه و یا جز این‌ها خود را آماده خواب كنيم.]

ج) نماندن در محلى كه تنها هستيم و كسى حضور ندارد.

افزون بر این‌ها هر مورد ديگرى را كه باعث حركت «پرنده خيال» ما مى‏شود، بايد مورد توجه قرارداد؛ از اين رو قرآن در مورد دورى از خيالات شيطانى مى‏فرمايد: «اى كسانى كه ايمان آورديد! از گام‏هاى شيطان پيروى مَكنيد. و هر كس از گام‏هاى شيطان پيروى كند، (گمراهش مى‏سازد،) چراكه او به [كارهاى] زشت و ناپسند فرمان مى‏دهد.»[2]

 به توصیة برخى صاحب‏نظران موارد ذیل در کنترل شهوت مؤثر است:[3]

 الف‌ ـ ورزش و عضويت در تيم‏هاى ورزشى؛‏

 ب ـ مطالعه كتب مفيد (به ويژه زندگى علما و اولياى خدا)؛

 ج ـ پرهيز از غذاهاى محرّك‏؛

 د ـ نپوشيدن لباس‏هاى تنگ و چسبان؛‏

و جز این‌ها.

دوم: تقوا و راه‌های افزایش آن

«تقوا» يعنى خود نگهدارى و خويشتن دارى‏ و در قرآن كريم آمده است: «در حقیقت ارجمندترین شما نزد خدا خود نگهدارترین (و پارساترین) شماست»[4]؛ «و توشه برگیرید، و در حقیقت بهترین توشه، پارسایی (و خود نگهداری) است...»[5]

 بله، در اهميت تقوا همين آيات كافى است كه خدا مى‏فرمايد: گرامى‏ترين و بزرگوارترين بنده نزد من کسی است كه وقتى در موقعيت گناه قرار ‏گيرد، خویشتن داری كند و مرتكب گناه نشود.

 حال براى دست‌يابى به راهكارهاى افزايش تقوا، به سراغ آیات الهى مى‏رويم و از غذاهاى معنوى آن بهره می‌بریم:

 1. عبادت‏

 قرآن مى‏فرمايد: « اى مردم! پروردگارتان را پرستش كنيد،... تا شايد شما [خودتان را] حفظ كنيد.»[6]

 از اين آيه فهميده مى‏شود كه افزون بر عباداتى مانند روزه، نماز، تلاوت قرآن و...، عباداتى مانند كمك به بينوايان، يتيم نوازى و خدمت به خلق و... مانند اين‌ها نیز به افزايش تقوا كمك مى‏كند.

 2. مطالعه احوال اقوام گذشته و عبرت گرفتن از آن‌ها

 «و بيقين دانستيد (حال) كسانى از شما را، كه در (روز) شنبه [از حدّ]، تجاوز كردند و به آنان گفتيم: «ميمون‏هايى طرد شده باشيد! و آن (كيفر) را عبرتى براى (مردم) در پيش‏رويشان (در آن عصر) و (نسل‏هاى) پشت‏سرشان و پندى براى پارسايان (خود نگهدار) قرار داديم..»[7]

 3. روزه‏

 «اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! روزه بر شما مقرر شده، همان‌گونه كه بر كسانى كه پيش از شما بودند مقرر شد؛ تا شايد شما [خودتان را] حفظ كنيد.»[8]

در آيه 21 سوره بقره عبادت را براى افزایش تقوا معرفى كرد، و در اين آيه به طور خاص «روزه» را معرفى مى‏نماید، با اين كه روزه يكى از عبادات است؛ بنابراین، روشن مى‏شود كه نقش روزه در افزايش تقوا بسيار مهم است.

 4. پرهيز از راه‏هاى انحرافى‏

 5. سير در مسير الهى‏

 «و اين راه راست من است؛ پس از آن پيروى كنيد؛ و از راه‏ها[ى ديگر] پيروى نكنيد، كه شما را از راه او پراكنده مى‏سازد؛ اين‏[ها] است كه [خدا] شما را به آن‏[ها] سفارش كرده، تا شايد شما [خود را] حفظ كنيد.»[9]

6. يادآورى نعمت‏هاى الهى و انجام وظايف[10]

7. توجه و تفكر در آيات معاد و آگاهى از عالم برزخ، قيامت و چگونگى حساب‌رسى انسان‏ها

آياتى مانند: «و [خودتان را] از (عذابِ) روزى حفظ كنيد، كه هيچ كس به جاى شخص (ديگرى) چيزى (از عذاب) كيفر نمى‏شود، و از او هيچ شفاعتى پذيرفته نمى‏شود، و هيچ عوضى از او گرفته نمى‏شود، و آنان يارى نمى‏شوند.»[11]

 8. باور و يقين قلبى به موارد زير نيز باعث ايجاد انگيزه در رعايت تقوا مى‏شود؛  اين‌كه انسان بداند:

الف) خدا با متقين است. (بقره / 194)

ب) خدا متقين را دوست دارد. (آل‌عمران/ 76)

ج) متقين از نعمت‏هاى الهى بهشتى برخوردارند. (حجر/ 45)

 د) تقوا عامل فلاح، رستگارى و سعادت است. (بقره/ 189)

 ﻫ )  تقوا عامل وسعت و زياد شدن رزق مى‏باشد.

 ـ «و اگر (بر فرض) اهل آبادى‏ها ايمان مى‏آوردند و خودنگهدارى (و پارسايى) مى‏كردند، حتماً بركاتى از آسمان و زمين بر آنان مى‏گشوديم؛ وليكن (آنان حق را) تكذيب كردند؛ پس بخاطر آنچه همواره كسب مى‏كردند، گرفتارشان كرديم.»[12]

 ـ «... و هركس [خودش] را از [عذاب] خدا حفظ كند، برايش محل خارج شدن (از مشكلات) قرار مى‏دهد؛ و او را از جايى كه نمى‏پندارد روزى مى‏دهد؛... .»[13] ـ «... و هركس [خود را] از [عذاب‏] خدا حفظ كند براى او كارش را آسان قرار مى‏دهد.»[14]

ـ در پايان یادآور می‌شویم که ملاقات و ديدار با علماى ربانى و اولياى خدا و مطالعه احوال و زندگى‏نامه بزرگان، بسيار مؤثر و راهگشا مى‏باشد.

معرفى كتاب‏

براى مطالعه بيشتر در اين باره به كتاب‏هاى زير رجوع فرماييد:

1. تفسير نمونه، ‏زير نظر آيةاللَّه العظمى مكارم شيرازى‏مباحث مربوط به آياتى كه در پاسخ آمده؛

2. گناهان كبيره‏، آيت اللَّه شهيد دستغيب‏;‏؛

3. كنترل غرايز جنسى، آيةاللَّه العظمى مكارم شيرازى، انتشارات مدنى‏؛

4. جوانان در طوفان غرايز، همت سهراب‌پور، چاپ دفتر تبليغات اسلامى‏؛

5. آنچه يك جوان بايد بداند [ويژه پسران‏]، رضا فرهاديان، چاپ دفتر تبليغات اسلامى‏؛
6. چشم چرانى ـ به قلم دوشيزگان ـ انتشارات الزهرا.

پی‌نوشت‌ها:
[1] . نساء/ 27.

[2]. نور/ 21.

[3]. آنچه یک جوان باید بداند، رضا فرهادیان.

[4] . حجرات/ 13.

[5] . بقره/ 197.

[6] . بقره/ 21.

[7] . بقره/ 66 ـ 65.

[8] . بقره/ 183.

[9] . انعام/ 153.

[10] . بقره/ 63.

[11] . بقره/ 48.

[12] . اعراف/ 96.

[13] . طلاق/ 3 و 2.

[14] . طلاق/ 4.