توضیحات
دسته: ـ آخرين امام از منظر آخرين پيامبر کیست؟
بازدید: 2578

پرسش

آخرين امام از منظر آخرين پيامبر9 کیست؟

˜ پاسخ

يكي از موضوعاتي كه در كلمات گهربار پيامبر اعظم9 فراوان به چشم مي‌خورد، اخباري است كه از رسول اکرم9 پيرامون حضرت مهدي(عج) وارد شده است، كه اين روايات حكايت از افق بلند فكري و دورانديشي رسول خدا دارد و بيانگر جامعيت شريعت محمدي مي‌باشد كه حتي انسان‌هايي را كه در آينده‌اي دور به دنيا خواهند آمد مورد توجّه قرار داده و تكليف و وظيفه‌ی آن‌ها را مشخص كرده است و حجّت را بر همه تمام نموده است؛ به ویژه موضوع ولايت و سرپرستي مردم تا قیامت، كه با معرفی 12 امام و بيان ويژگي‌هاي آن‌ها مردم را از سرگرداني نجات داد تا اگر كسي هدايت مي‌شود دلیل داشته باشد؛ و اگر كسي هم گمراه شد حجّت بر او تمام باشد.

علاوه بر‌آن هرچه زمان از رسالت پیامبراکرم9 گذشت و پيشگويي‌ها و اخبار غيبي آن حضرت به وقوع پيوست، حقانيّت پيامبر اعظم9 و الهي بودن رسالت ايشان بيش از پيش آشكار شد.

دسته‌اي از روايات پيامبر اعظم9 پيرامون حضرت مهدي7 و معرفي ايشان به مسلمانان و بيان دوران غيبت و حوادثي كه در طول غيبت صغري و كبري به وقوع مي‌پيوندد و نشانه‌هاي ظهور آن حضرت و حتي حوادث بعد از ظهور می‌باشد. كه به برخی از‌ آن‌ها اشاره مي‌كنيم.
1. خبر از ولادت حضرت مهدی(عج)

مهدي اين امت از نسل دخترم فاطمه3 و فرزند نهم حسين بن
علي7 است.

در مورد ولادت حضرت مهدي و اينكه ايشان از نسل امام حسين7 مي‌باشد، نزدیک به سیصد روايت نقل شده كه بعضي از آن‌ها از وجود مبارك پيامبر اعظم9 صادر شده است؛ که پيامبر در همان زمان رسالت،
ولايت آخرين ولي خدا را به مردم گوشزد نموده است، كه به دو نمونه از آن اشاره مي‌كنيم.

الف) از پيامبر اكرم9 در حديثي كه از معراج خود خبر داد حکایت شده که فرمود:‌ خداي تبارك و تعالي فرمود: عطا مي‌كنم به تو ـ از كساني كه از صلب او (حضرت علي) خارج مي‌شوند ـ يازده نفر مهدي كه همه‌ آن‌ها از ذريّه‌ تو هستند از بكر بتول يعني فاطمه3 كه آخرين مرد از ايشان كسي است كه پشت سر او عيسي بن مريم7 نماز مي‌گذارد كه پر مي‌كند زمين را از عدل و داد چنان چه از ظلم و جور پر شده باشد و ‌به وسيله‌ی او از هلاکت نجات مي‌دهم و از گمراهي به هدايت راهنمايي مي‌كنم و به وسيله‌ او كور را بينا مي‌كنم و مريض را شفا مي‌دهم[1].

ب) ابن‌عباس از رسول خدا9 نقل كرده كه حضرت فرمودند: خداوند تبارك و تعالي توجّهي به زمين كرد و مرا انتخاب نمود و من را پیامبر قرار داد؛ سپس بار دوم توجهي كرد و علي را از روي زمين انتخاب كرد و او را امام قرار داد و مرا امر نمود كه او را برادر، ولّي، وصّي، خليفه و وزير خود قرار دهم، پس علي از من، و من از علي هستم و او شوهر دختر من و پدر دو نوه‌ام حسن و حسين است. آگاه باشيد كه خداوند تبارك و تعالي من و آنان را حجت‌هايي بر بندگانش قرار داده است و از صلب حسين اماماني قرار داد كه به امر من قيام‌كرده و وصيت مرا حفظ خواهند نمود. نهمين از آن‌ها «قائم» اهل بيت من و «مهدي» امّت من است شبيه‌ترين مردم به من در سیما و گفتار و رفتار است. بعد از غيبت طولاني و حيرت گمراه كننده ظهور مي‌كند[2].
2. مهدي اين امت از ما

از آنجايي كه پيامبر اعظم9 از آمدن هدايت‌گري خاص در اين امت نام بردند و از او تعريف و تمجيد نمودند و همه را به اطاعت از او امر كردند؛ در طول تاريخ امامت ائمه: عده‌اي به دروغ ادعا كردند كه آن مهدي هستند چنان كه مهدي عباسي از خلفاء بنی‌العباس يكي از اين مدعيان دروغين مي‌باشد، لذا پيامبر چون از چنين افراد فاسقي مطلع بود فرمود:

مهدي اين امت از ما است و از نسل فاطمه است و نهمين فرزند امام حسين است.

و طبق بعضي روايات كه بيش از صد و پنجاه روايت مي‌باشد هشتمين فرزند امام سجاد7 معرفي شده‌اند[3] و در رواياتي ديگر هفتمين فرزند امام باقر7 و ششمين فرزند امام صادق7 و پنجمين فرزند موسي بن جعفر7 و چهارمين فرزند امام رضا7 و سومين فرزند جوادالائمه7 و دومين فرزند امام هادي7 و فرزند بلافصل امام حسن عسکري7 معرفی شده‌اند. از این رو نبايد فريب مدعيان دروغين را خورد[4].

چنان چه ابوذر غفاري نقل مي‌كند كه شنيدم رسول خدا9 فرمود: چه كسي است كه مرا و اهل بيت مرا دوست بدارد، تا ما و او مانند اين دو باشيم و اشاره كرد به دو انگشت ميانه و سبابه (كنايه از اين كه در كنار هم باشيم).

آنگاه فرمود: برادرم بهترين اوصياء، و فرزندانم بهترين فرزندان هستند، و خداوند در آينده از نسل حسين7 امامان نيكو به دنیا می‌آورد و مهدي اين امت از ما است. ابوذر مي‌گويد گفتم: يا رسول‌الله امامان بعد از شما چند نفرند فرمود: به عدد نقباء بني‌اسرائيل[5]. و قر‌آن تعداد نقباء بني اسرائيل را دوازده نفر معرفي مي‌كند چنانچه در سوره‌ مائده آيه‌ 12 مي‌خوانيم: (وَلَقَدْ أَخَذَاللّهُ مِيثَاقَ بَنِي‌إِسْرَائِيلَ وَبَعَثْنَا مِنْهُمُ اثْنَيْ عَشَرَ نَقِيباً...)؛ «و بيقين خدا از بنى‌اسرائيل (فرزندان يعقوب) پيمان محكم گرفت و از ميان آنان دوازده سرپرست برانگيختيم.»
3. ميراث پيامبر در دست حضرت مهدي(عج)

الف) راوي مي‌گويد: به امام صادق7 عرضه داشتم فرج شيعيان شما چه وقت است؟

حضرت فرمودند: هنگامي كه حضرت صاحب الامر7 با ميراث پيامبر اكرم9 از مدينه خارج شود و رهسپار مكّه معظمه گردد. پرسيدم: ميراث پيامبر اكرم9 چيست؟ فرمود: شمشير، زره، عمامه، برد، تازيانه، پرچم، سپر و زين آن حضرت است، وقتی وارد مكه مي‌شود شمشير را از غلافش بیرون مي‌آورد، زره، برد و عمامه، را مي‌پوشد؛ پرچم را بر‌افراشته تازيانه را به دست مي‌گيرد و از خداي تبارك و تعالي اذن ظهور مي‌طلبد[6].

ب) از امام صادق7 درباره پرچم پيامبر9 حکایت شده جبرئيل در روز بدر، آن پرچم را براي پيامبر آورد و حضرت آن را گسترد و به اهتزاز درآورد، آنگاه پس از پيروزي، آن را پيچيد و به اميرالمومنين7 داد و روز جنگ بصره، نزد آن حضرت بود و در آنجا آن پرچم را گسترد و پس از رسيدن به پيروزي از جانب خدا، بار ديگر آن را بست، و به امام راستين پس از خود سپرد و... و هم اكنون آن پرچم پيروزي بخش، نزد ما خاندان پيامبر است و كسي آن را نخواهد گشود تا قائم ما قيام كند و پس از قيام، آن پرچم مخصوص پيامبر را خواهد گشود[7].
4. انكار حضرت مهدي همان انكار پیامبر است

از آنجايي كه حضرت مهدي7 از پيامبر9 است و مهدی و هادي اين امت می‌باشد و ميراث پيامبر نزد آن حضرت است و پیامبر ظهور او را مژده داده و امر به اطاعت کرده است از این رو انكار ايشان به منزله‌ انكار پيامبر است چنان چه از آن حضرت حكايت  شده كه مي‌فرمايند:

«من انكر القائم من ولدي فقد انكري[8]؛ هر كس قائم، از نسل مرا منكر شود به تحقيق مرا انكار كرده است.»
5. دعوت امت به انتظار فرج فرزندش

رسول خدا9 مي‌فرمايد: «افضل اعمال امتي انتظار الفرج[9]؛ با فضيلت‌ترين اعمال امت من انتظار كشيدن فرج است.» و در روایتی ديگر آن را عبادت شمرده است: «انتظار الفرج عبادة[10]؛ انتظار فرج عبادت است.»

البته انتظاري كه عبادت و با فضيلت‌ترين اعمال امت شمرده شده، انتظاري است سازنده و تعهد‌آور و اميدواركننده نه يأس‌آور و سست كننده اراده‌ها و اباحي‌گري. انتظاري که پيامبراکرم9، امت را به آن دعوت مي‌فرمايند یک برانگیختگی درونی است که هرچه انتظار بيشتر باشد آمادگي بيشتر می‌شود، چنان چه هرچه به لحظه‌ آمدن مهمان عزيز و محترمي نزديك‌تر شويم آمادگي بيشتري پيدا مي‌كنيم و همه‌ شرايط را براي ورود او مهيا مي‌كنيم. حتي گاهي بي‌صبري ما را از خانه خارج مي‌كند و نظاره‌گر راه می‌شویم که آمد يا نه؟! و يا گاهي خواب را از چشم ما مي‌ربايد. پس اگر شرايط ورود مهمان را مهيا نكرده باشيم و آتش انتظار منجي و مصلح، قلب ما را شعله‌ور نكرده باشد،‌ با اكراه از مهمان، استقبال مي‌كنيم و مهمان ناخوانده به حساب مي‌آيد.

از طرف ديگر براي اينكه مفهوم غلطي از انتظار برداشت نكنيم بايد بدانيم كه فرج حضرت مهدي(عج) فرج و گشايشي جامع و كامل خواهد بود و قبل از ظهور فرج‌هاي جزيي و موقت شکل می‌گیرد زیرا با فرج حضرت مهدي حكومت صالحان محقق خواهد شد و دين سر تا سر عالم را فرا خواهد گرفت و سفره‌ی شرك و بت پرستي برچيده می‌شود و به تعبير حضرت علي7 «همه را بر يك مرام و عقيده گرد خواهد آورد»[11].
6. خبر از غيبت فرزنش حضرت مهدي‌(عج)

چنان چه مي‌دانيم حضرت مهدي از همان دوران كودكي غيبت نموده و از ديده‌ها پنهان شده‌اند و ابتدا غيبت صغري بوده كه از 5 سالگي شروع می‌شود و پس از آن تا كنون غيبت كبري مي‌باشد و پيامبر9 اين موضوع را به حضرت علي7 چنین خبر مي‌دهند:

«... ثم یغيب عنهم امامهم ماشاء الله ويكون له غيبتان احدهما اطول من الاخري[12]؛ آنگاه امامشان از ميان آن‌ها تا هر زمان كه خدا بخواهد غائب مي‌شود و براي او دو غيبت مقدور شده كه يكي از آن دو از ديگری طولاني‌تر است.»

در روایتی دیگر چنین حکایت شده که جابر بن عبدالله انصاري از رسول خدا9 پرسيد آيا براي قائم از فرزندان شما غيبت هست؟ حضرت فرمودند: آري به خدا سوگند و بعد آيه 141 سوره‌ آل‌عمران را قرائت فرمودند: (وَلِيُمَحِّصَ اللّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَيَمْحَقَ الْكَافِرِينَ)؛ «و تا خدا، كسانى را كه ايمان آورده‏اند، خالص [و پاك‏] گرداند؛ و كافران را [بتدريج] نابود سازد.»[13]
7. پيشگويي‌ها و اخبار غيبي پيامبر اعظم9 از حوادث قبل از ظهور

در مورد حوادثي كه قبل از ظهور حضرت مهدي(عج) رخ می‌دهد حدود ششصد روايت از معصومين به دست ما رسیده که حدود دویست روایت از آن، توسط شخص پیامبر بیان شده است که مرحوم آیت الله حاج سيد حسين مير جهاني در جلد اول «نوائب الدهور في علائم الظهور» آن‌ها را جمع‌آوري نموده‌اند و اين موضوع حكايت از آن دارد كه در زمان حضرت رسول9 نیز بحث از مهدويت و انتظار مطرح بوده و مسلمانان درباره آن پرسش می‌کردند و پاسخ می‌گرفتند در ميان اين دويست و اندي روايت، چند روايت است كه جامع‌تر و مفصل‌تر است مانند حديث حذيفه و سلمان و جابر بن عبدالله انصاري كه در هر یک از اين احاديث حدود 80 مورد از نشانه‌هاي ظهور بيان شده است كه در اين مجال به علت اختصار حديث جابر را حکایت می‌کنیم:

جابر بن عبدالله انصاري مي‌گويد: با رسول خدا9 در سفر حجةالوداع حج به جا آوردیم و پيغمبر خدا9 بعد از اعمال حج براي وداع به مسجد الحرام آمد و حلقه‌ در كعبه را گرفت و با ندای بلند مردم را صدا زد و مردم اطراف او جمع شدند آنگاه حضرت فرمود: بشنويد از من آنچه را كه بعد ازمن واقع خواهد شد و بايد حاضرين به غائبين اين مطالب را خبر دهند و شروع كرد به گريه‌كردن تا جايي كه همه‌ حاضرين به گريه افتادند بعد از آن فرمود:

خدا رحمت كند شما را، مثال شما امروز تا صد و چهل سال مانند برگي است كه خار ندارد و بعد از آن، خار و برگ با هم است تا دويست سال؛ و بعد از آن خاري مي‌آيد كه هيچ برگي همراه آن نباشد، تا جايي كه ديده نشود مگر پادشاه زورگو و ثروتمند بخيل و عالمي كه به مال رغبت دارد، يا محتاج بسيار دروغ‌گو يا پيرمرد فاجر یا كودك بی‌حیا یا زنان عشوه‌گر! و حضرت به گريه افتاد كه سلمان فارسي بر‌خاست و عرض كرد: خبر ده ما را چه وقت این‌ها محقق مي‌شود؟ حضرت فرمودند: اي سلمان! وقتي كه علمای شما كم شدند و قاريان شما رفتند و زكات دادن قطع شد و كارهاي زشت آشكار شد و صداهاي شما در مسجد بلند شد و دنيا را بالاي سر قرار داديد و علم را زير پاي خود گذاشتيد و دروغ‌گويي سخن شما شد و غيبت ميوه‌ (مجالس) شما شد و حرام‌خواري را غنيمت شمرديد و بزرگان‌ بر كوچك‌ترها رحم نكردند و کوچکترها احترام بزرگترها را نگه نداشتند، در آن وقت است كه سختي‌ها و شدائد به شما روي خواهد آورد و از دين جز لفظ در ميان شما باقي نخواهد ماند. پس وقتي اين حوادث را ديديد منتظر باد سرخ و مسخ شدن و باريدن سنگ باشيد آنگاه آيه‌ (قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى‏ أَن يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَاباً مِن فَوْقِكُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً وَيُذِيقَ بَعْضَكُم بَأْسَ بَعْضٍ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ)[14] را تلاوت فرمود: در آن لحظه جماعتي از صحابه بلند شدند و گفتند: اي رسول خدا! چه موقع اين حوادث رخ مي‌دهد؟ حضرت فرمودند: وقتي نماز‌ها از وقت آن به تأخير افتادند و از شهوات پيروی شد و مشروبات مست كننده خورده شد و دشنام دادن به پدران و مادران ظاهر گشت تا جايي كه حرام را براي خود غنيمت دانند و زكات دادن را ضرر پندارند و از زنان خود اطاعت کنند و به همسايه جفا روا دارند و صله‌رحم به جا نیاورند و رحم از دل بزرگان برود و حيای كوچك‌ترها كم شود و بناهاي محكم بسازند و به غلامان و كنيزان ظلم كنند و طبق هواي نفس شهادت دهند و از روي ستم حكم كنند و به پدر خود دشنام دهند و به برادران خود حسد ورزند و شريك‌ها به همديگر خيانت كنند و وفاداري كم شود و زنا شايع شود و مردها لباس زن‌ها و زن‌ها لباس مردان را بپوشند و از زن‌ها حجاب و حيا برداشته شود و تكبر در دل‌ها به جوش آيد و كارهاي خوب كم شود و جريمه‌گرفتن آشكار گردد و كارهاي بزرگ آسان شود و با دادن مال طلب مدح كنند و مال را براي آوازه خواني مصرف كنند و به واسطه‌ مشغول‌شدن به دنیا از آخرت باز مانند و تقوا و پرهيزگاري كم شود و طمع زياد شود و آدم‌كشي به ناحق و اضطراب در مردم زياد شود و مؤمن‌خوار و ذليل و منافق عزيز و غالب باشد. مساجد به اذان آباد، و دل‌هايشان به خاطر سبك شماري قرآن از ايمان خالي باشد و مؤمن در ميان ايشان جور و ستم بيند در چنين زمانی است كه صورت‌هايشان صورت آدم و دل‌هايشان دل شياطين باشد‌ و سخنانشان از عسل شيرين‌تر و دل‌هايشان از گیاه حنظل تلخ‌تر؛ پس این‌ها گرگ‌هايي هستند در لباس آدمي، نمي‌گذرد روزي مگر اينكه خداي تبارك و تعالي می‌فرمايد آيا به من دروغ مي‌بنديد و يا بر من جرأت مي‌كنيد؟ آيا فكر مي‌كنيد شما را براي بازي آفريده‌ايم و به سوي ما باز نمي‌گرديد؟ قسم به خدا اگر نبودند كساني‌كه مرا از روي اخلاص، بندگي مي‌كنند به اندازه‌ يك چشم به هم‌زدن مهلت نمي‌دادم به كساني‌كه نافرماني مرا مي‌كنند! و اگر به خاطر پرهيزكاران نبود قطره‌اي باران بر آن‌ها نمي‌باراندم و برگ سبزي نمي‌رويانيدم، چقدر عجيب است كه مال‌هاي آن‌ها خداي آن‌ها است، و آرزوهايشان دراز و عمرشان كوتاه، و با اين حال طمع دارند كه در جوار مولايشان باشند و حال آنكه به اين مقصود نمي‌رسند مگر به عمل و عمل هم جز با عقل به فرجام نمي‌رسد[15].
8. برخی از ویژگی‌های حكومت حضرت مهدي(عج)

1ـ فراگيري عدالت

پیامبر اکرم9 فرمودند: «حضرت مهدي پر كند زمين را از عدالت چنانچه پر شده از جور و ستم.»[16]

2ـ فراواني نعمت

هم‌چنین از پيامبر اكرم9 حکایت شده: «امت من در زمان حضرت مهدي(عج) به نعمت‌هايي دست يابند كه پيش از آن در هيچ دوره‌اي دست نيافته بودند. در آن روزگار آسمان باران فراوان دهد و زمين روئيدني‌ها را در خود نگاه ندارد.»[17]

3ـ ظاهر شدن گنج‌ها

از حضرت نقل شده که فرمودند: «خداوند براي قائم7 گنج‌ها و معادن زمين را آشكار مي‌سازد.»[18]

4ـ بخشش فراوان

از پيامبر عظيم‌الشأن حکایت شده: «در زمان حضرت مهدي(عج) شخص نزد حضرت مي‌آيد و درخواست كمك مي‌كند و حضرت تا جايي كه آن شخص توان بردن داشته باشد پول در لباس او مي‌ريزند.»[19]
ویژگی‌های متعدد ديگری نیز حکایت شده كه هر‌كدام براي آبادي زندگي دنيا و آخرت مردم سودمند است و دل مشتاقان را منتظر ديدن آن دولت كريمه و اصحاب باصفاي آن امام عزيز می‌نماید و به اميد آن مدينه‌ی فاضله براي فرج شريفش دعا مي‌كنند.

پی‌نوشت‌ها:
[1]. نوائب الدهور في علائم الظهور، میرجهانی، ج 1، ص 329 و بحار الانوار ج 52، ص 276.

[2]. كمال الدين و تمام النعمه، ج 1، ص 257 ـ موعود شناسي و پاسخ به شبهات، ص 187....

[3]. فرهنگ الفبایی مهدویت موعودنامه، مجتبی تونه‌ای، ص 717.

[4]. منتخب الاثر، لطف الله صافی گلپایگانی، ص 84.

[5]. همان.

[6]. بحار‌الانوار، ج 52، ص 301.

[7]. غيبت نعماني، ص 307.

[8]. منتخب الاثر، ص 625.

[9]. بحار الانوار‌، ج 52، ص 125، كمال الدين، ج 1، ص 287، حديث 6.

[10]. بحار الانوار، ج 52، ص 122.

[11]. غيبت نعماني، ص 206، ح 11.

[12]. بحار‌الانوار‌،‌ ج 52، ص 381.

[13]. بحار‌الانوار ج 51، ص 73 و كمال‌الدين ج 1 ص 287.

[14]. «بگو: «او تواناست كه از بالاى (سر) شما يا از زير پاى شما، عذابى بر شما برانگيزد؛ يا بصورت گروه‏هايى شما را (با هم) بياميزد؛ و قدرت (جنگ) برخى شما را به برخى [ديگر] بچشاند.» بنگر چگونه نشانه‏ها را به گونه‏هاى مختلف بيان مى‏كنيم! تا شايد آنان بطور عميق بفهمند!» انعام/ 65.

[15]. نوائب الدهور في علائم الظهور، میرجهانی، ج 1، ص 196.

[16]. ملاحم سيد بن طاوس، ص 70 ـ ياتي علي‌الناس، ص 534.

[17]. بحار‌الانوار، ج 52، ص 337.

[18]. اعلام الوري، ص 413 ـ موعودشناسي و پاسخ به شبهات، ص 413.

[19]. منتخب الاثر، ص 384.