توضیحات
دسته: ـ آیا در قرآن نشانه‌های آخر الزمان آمده است؟ چند آیه بیان کنید.
بازدید: 1982



پرسش:

آیا در قرآن نشانه‌های آخر الزمان آمده است؟ چند آیه بیان کنید.

˜ پاسخ:

در قرآن حدود 250 آيه بر مطالب و مباحث پيرامون حضرت مهدي تفسير و تاويل شده است كه بعضي از اين آيات اشاره به حوادث و وقايع قبل از ظهور دارد. البته لازم به ذكر است اين اشارات قرآني و مقاصد رباني به صورت صريح در آيات نسبت به علائم ظهور نيست بلكه از تفسير يا تأويل يا بطن آيات و يا تطبيق آيات بدست مي‌آيد كه مقتضاي زبان قرآن چنين است يعني قرآن داراي ادبيات بياني خاص به خود مي‌باشد كه فهم مقاصد آن از طريق تفسير، تطبيق و تأويل و غيره بدست مي‌آيد كه در مباحث زبان‌شناسي قرآن كاملاً بحث شده است و در اين مجال اشاره به بعضي از آيات قرآن كه بر علائم ظهور حضرت مهدي دلالت دارد مي‌پردازيم.

در آيات قرآن مطالب بسياري هست كه به لفظ عام بيان شده‌اند و در هر زمان بر عده‌اي مصداق مي‌يابد و گاهي هم، لفظ آیه خاص ولی معنای آن عام است و شامل کسان دیگری که مشابه آن عمل از آنان صدور یافته نیز می‌شود. هريك از اين موارد از تفسير، تأويل، بطن و تطبيق موارد بي‌شماري از آيات قرآني را شامل مي‌شود. من جمله آياتي كه تفسير و تأويل و تطبيق بر مباحث مهدويت و علائم آخرالزمان شده است كه مواردي از آن را بيان مي‌كنيم بعضي از آياتي كه اشاره به اين علائم دارد عبارتند از:

1. بقره / 148. (... فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ أَيْنَ مَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللّهُ جَمِيعاً إِنَّ اللّهَ عَلَى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ)

2. بقره / 155. (وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالَّثمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ)

3. انعام / 65. (قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى‏ أَن يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَاباً مِن فَوْقِكُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً وَ...)

4. مریم/ 37. (فَاخْتَلَفَ الْأَحْزَابُ مِن بَيْنِهِمْ فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ كَفَرُوا مِن مَّشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ)

5. شعراء/4. (إِن نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِم مِنَ السَّماءِ آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ)

6. سباء/ 52. (وَقَالُوا  آمَنَّا بِهِ وَأَنَّى‏ لَهُمُ التَّنَاوُشُ مِن مَكَانٍ بَعِيدٍ)

7. فصلت/ 53. (سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنفُسِهِمْ حَتَّى‏ يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ...)

1. آیه 148 سوره بقره: «...پس در نيكى‏ها [بر يكديگر] پيشى گيريد. هر كجا كه باشيد، خدا همه شما را خواهد آورد،...»

امام باقر7 ضمن حدیثی طولانی فرمودند: خدای تعالی در آن حال سیصدوسیزده نفر که اصحاب آن حضرتند به سر او جمع می‌کند و ایشان را در غیر موسم حج مانند ابرهای وقت پائیز جمع می‌کند یا جابر آیه‌ای که خداوند تعالی در کتاب خود ذکر کرده مضمون آن همین است «اینما تکونوا یأت بکم الله جمیعاً» یعنی هر کجا باشید خدای تعالی همه شماها را به یک جا می‌آورد... و بعد از آن امام باقر7 فرمودند: آن سیصد و سیزده مرد که (قرآن به آنها اشاره دارد) در بین رکن و مقام با او بیعت می‌کنند[1].

روایات متعدد دیگری هم که در مضمون با این حدیث مطابقت دارد در منابع روائی به چشم می‌خورد[2] پس از این روایات متعدد که یکی از آنها را نقل کردیم معلوم می‌شود آیه 148 سوره بقره اشاره به یکی از علائم ظهور که جمع شدن 313 نفر از یاران حضرت مهدی باشد در مکه دلالت دارد که تفسیر آن از روایات معلوم می‌شود.

2. آیه 155 سوره بقره: «و قطعاً [همه‏] شما را به چيزى از ترس و گرسنگى و كاهشى در ثروت‏ها و جان‏ها و محصولات، آزمايش مى‏كنيم؛ و به شكيبايان مژده ده.»

در روایات تفسیری ذیل آیه از معصوم7 حکایت شده که فرمود آن است فرموده خدای عزوجل «وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَ...»

که ]شما را مي‌آزمائيم‌[ يعني شما مومنين را و ]خوف[ يعني ترس از پادشاهان فلان خاندان در اواخر سلطنتشان و ]گرسنگي[ به گراني نرخ‌هايشان است و ]كمبودي اموال[ به فساد و تباهي تجارتها و كمي سود آنهاست و ]جانها[ مرگ زودرس است و ]ثمرات[ كمي رشد گياهان و كم شدن بركت ميوه‌ها است و اينكه فرموده ]بشارت بده به صبرپيشگان[ يعني در آن هنگام به خروج قائم7 سپس فرمود: اي محمد بن مسلم اين است تأويل آن آيه كه خدا مي‌فرمايد «وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ...[3]»

در ذیل این آیه روایات دیگری نیز وجود دارد که دلالت دارد بر اینکه تاویل این آیه بر علائم ظهور حضرت مهدی(عج) است[4].

3. آیه 65 سوره انعام: بگو او تواناست که بر شما عذاب و بلائی از آسمان یا زمین فرستد یا شما را به اختلاف کلمه و پراکندگی و مخالفت با هم درافکند. یعنی بعضی از شما بعض دیگر را بکشد[5].

4. آیه 37 سوره مریم: طوایف مردم از پیش خود اختلاف کردند وای بر این مردم کافر هنگام حضور آن روز بزرگ. از امام باقر7 روایت شده است که حضرت فرمودند همین آیه را از حضرت امیرالمومنین پرسیدند آن حضرت فرموده‌اند به مشاهده سه چیز منتظر باشید در آن حال عرض کردم یا امیرالمومنین آنها چیستند؟ فرمود: اختلافی است که در میان اهل شام واقع شود (مربوط به خروج سفیانی است) و بیرقهای سیاهند که از خراسان می‌آیند (مربوط به خروج سید خراسانی است) و اضطرابی است که در ماه رمضان واقع می‌شود (که مربوط است به صیحه آسمانی که از علائم حتمیه آخرالزمان است) بعد حضرت پیرامون علامت سوم (صیحه آسمانی) آیه 4 سوره شعراء را فرمودند که مگر نشنیده‌اید که خداوند می‌فرماید اگر می‌خواستیم از آسمان برای ایشان نشانه‌ای نازل می‌کردیم که همه گردن زیر بار ایمان بیاورند و آن نشانه و آیت صدائی است که از آسمان (توسط جبرئیل) می‌رسد آن چنان صدایی که از شدت مهابتش دختر با عفّت را از پس پرده بیرون کشیده و خوابیده را بیدار و بیدار را مضطرب می‌سازد[6].

5. آیه 53 سوره فصلت: ما آیات قدرت و حکمت خود را در آفاق جهان و نفوس بندگان کاملاً هویدا و روشن می‌گردانیم تا ظاهر و آشکار شود که او بر حق است و... در ذیل این آیه روایت شده است از امام کاظم7 که در اطراف زمین فتنه واقع می‌شود و در دشمنان حق مسخ و علامه مجلسی; در ذیل این روایت می‌فرماید یعنی آیت‌های الهی در اطراف عَلَم فتنه‌هایند که واقع می‌شود و آیتهایی که در نفس ایشان است عبارت است از مسخ شدن ایشان[7].
نتیجه:
اگر به تفسیر و یا تأویل و یا تطبیق آیات مراجعه کنیم خواهیم دید که بسیاری از آیات دلالت بر علائم ظهور حضرت مهدی(عج) دارد که به بعضی از آنها در این مختصر اشاره شد.

[1]. غیبت نعمانی، ص 279، مهدی موعود، ج 2، ص 89.

[2]. نک: روضه کافی، ص 313 یا کتاب الغیبه، ص 241، 279، 312، 313 یا کمال الدین وتمام النعمة، ج 2، ص 654 و یا تفسیرعیاشی، ج 1، ص 65.

[3]. آل عمران / 7.

[4]. نک: کتاب الغیبه، ص132، دلائل‌الامامة، ص 259، تفسیر عیاشی، ج1، ص68، مهدی موعود، ج2، ص 38 و 26 ینابیع المودة، ج3، ص235، موعودنامه، ص 558 که طبق این احادیث تأویل آیه 155 سوره بقره علائم آخرالزمان می‌باشد.

[5]. تفسیر علی بن ابراهیم، ج 1، ص 204 و مهدی موعود، ج 2، ص 9.

[6]. غیبت نعمانی، ص 251، مهدی موعود، ج 2، ص 77.

[7]. ارشاد شیخ مفید، ص 359، مهدی موعود، ج 2، ص 64.