پرسش:

لطفاً در مورد لقمان‌حكيم توضيحاتي همراه‌با ذكر مرجع‌مبذول فرمائيد، مخصوصاً در مورد اين‌كه آيا ايشان پيامبرالهي بوده‌است يا نه؟

˜ پاسخ:

نام «لقمان» دوبار در قرآن‌كريم آمده است كه در آيات دوازدهم و سيزدهم سوره لقمان است. او فردي حكيم و غلامي سياهپوست از مردم سودان بوده است. و چهره‏اي نازيبا و روحي باصفا داشته ‏است و مردي راستگو و امانت‌دار بوده است. ولي ثابت نشده كه او پيامبر بوده است چرا كه در قرآن سخني از نبوّت او گفته نشده و در احاديث نيز از پيامبر9 حكايت شده است كه: «او پيامبر نبوده است بلكه بنده‏اي بوده كه زياد فكر مي‏كرده و يقين نيكويي داشته و خدا را دوست مي‏داشته است، و خدا نيز به او حكمت داده است»[1]. البتّه لقمان حكيمي والا مقام بوده است به طوري كه خدا اندرزهاي اورا در كنار سخنان خود حكايت كرده است و جزيي از آيات قرآن شده است.

آري، هنگامي كه انسان قلب خود را با نور تفكّر و تقوا پاك سازد سخنان حكمت‌آميز بر زبانش جاري مي‏شود و همان مي‏گويد كه خدا مي‏پسندد[2].

لقمان اندرزهاي متعددي نموده كه از آيه دوازدهم تا آيه نوزدهم اين سوره ادامه دارد، البتّه اين اندرزها را از مسأله توحيد و شرك آغاز كرد كه اساسي‏ترين مسأله است[3].
منابع جهت مطالعه بيشتر:

1. تاريخ انبيا: عماد زاده.

2. تفسيرهاي قرآن‌كريم: ذيل آيات سوره لقمان، مثل تفسير نمونه، الميزان، نورالثقلين.

3. كافي: كليني.

4. بحارالانوار: علامه مجلسي.

[1]. حقاً أقول لم يكن لقمان نبيّاً ولكن كان عبداً كثير التفكّر، حسن اليقين، احبّ اللَّه فأحبّه ومنّ عليه بالحكمة.. (نمونه، ج‏17، ص 44).

[2]. برخي لقمان را اهل «حبشه» دانسته‏اند و او را پسر خواهر يا خواهر زاده ايوب مي‏دانند. (نك: تاريخ انبياء، عمادزاده، ص 661 به بعد و نمونه، ج‏ 17، ص 44 ـ 35).

[3]. در كتاب كافي، ج ‏1، ص 16 (كتاب العقل والجهل) و تفسير طبرسي ذيل آيات برخي ديگر نصايح لقمان آمده است.