پرسش:

در اوايل سوره‌ نساء آمده است حضرت آدم7اولين نسل از انسان‌ها و اولين پيامبر زمان خود بود وسطح فکري بالايي داشته پس چه طور شد که‌نسل‌هاي‌او غارنشين شدند.از نظر فکري دچار افت شدند؟

˜ پاسخ:

خداوند در اول سوره‌ نساء مي‌فرمايد: (يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُم مِن نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالاً كَثِيراً وَنِسَاءً)[1]؛ «اي مردم از پروردگارتان پرهيز داشته خود نگهدار باشيد؛ همان کسي که شما را از يک شخص آفريد و از همان شخص همسرش را بيافريد و از آن‌ها مردان و زنان زيادي را پراکنده کرد».

آيه به اين مطلب اشاره دارد که نسل بشر از يک مرد و زن ـ آدم و حوا ـ بود، پيامبران از لحاظ فرهنگي سطح بالاي داشتند، چون با وحي مرتبط بودند. ولي مي‌توان گفت چون پيامبر با وحي مرتبط است و سطح فکري بالايي دارد، پس جامعه او هم همين‌گونه است؟

طبيعي است که در زمان حضرت آدم علم و تمدّن پيشرفت نکرده بود.

ممکن است آموزه‌هاي الهي حضرت آدم از طريق وحي به آن‌ها منتقل شده باشد، ولي به هر حال آن‌ها انسان‌هاي اوليه بودند و مطالب حضرت را در خورشان مي‌گرفتند. مشابه آن پيامبر اسلام است که در جزيرة‌العرب انقلاب فرهنگي کرد. در آن‌جا بيش از يک قرن طول کشيد تا نهال تمدن اسلامي که پيامبراکرم و اهل‌بيت: کاشتند و آبياري کردند، شکل بگيرد.

بنابراين ارتباط حضرت آدم7 با وحي ربطي به وضعيت علم و تمدن جامعه او يا نسل‌هاي آينده ندارد؛ علاوه بر اين که خيلي از آموزه‌هاي پيامبران بعد از چندي فراموش مي‌شد و مردم خلاف آن را عمل مي‌کردند.

درباره عصر حجر و غارنشيني و اين که قبل يا بعد از حضرت آدم بود، بحث‌هاي متعددي هست، اين که آيا حضرت آدم بعد از دوران‌هاي اوليه مبعوث شد يا آن‌ها انسان‌نماها بودند که در عصر حجر يا در غارها زندگي مي‌کردند، يا ميمون‌هاي انسان‌نما يا انسان‌هاي واقعي بودند؟ اين موضوع جاي بحث دارد و ما نمي‌خواهيم قضاوت قطعي بکنيم، ولي منافاتي ندارد که کسي بپذيرد بعد از حضرت آدم بودند و کم‌کم از غارنشيني تا جامعه‌هاي کوچک و... پيش رفتند و تمدن بشري را ايجاد کردند.
البته مسلم است که تمدن بشري مرهون زحمات پيامبران است، يعني بسياري از علوم و عادات خوبي که بشر دارد، در تعليمات انبياي الهي ريشه دارد که طي قرن‌ها به بشر منتقل شده و انسان به اين‌جا رسيده است.

[1]. نساء / 1.