پرسش:

علت فساد زياد و بدحجابي چيست؟ و چرا امر به معروف و نهي از منکر در مورد آنان تاثير ندارد؟

˜ پاسخ:

«حجاب» يا پوشش اسلامي يكي از دستورات و احكام شرعي و از ضروريات دين اسلام مي‌باشد كه در قرآن و روايات اسلامي بر واجب بودن آن تصريح شده است و اين موضوع بسيار مهم بايد از زاويه‌هاي مختلف مورد بررسي قرار گيرد چراكه وظيفه خانم‌ها بسيار مهم و حساس است، همان طور كه وظيفه‌ آقايان هم در اين مورد مهم مي‌باشد.

خداوند متعال نخست به مردان و در آيه بعد به زنان مسلمان فرمان مي‌دهد كه از چشم چراني پرهيز كنيد و در رعايت پوشش بدن از نامحرم كوشا باشيد: (قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يُغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِكَ أَزْكَي‏ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَايَصْنَعُونَ؛ وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلاَيُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَاظَهَرَ مِنْهَا...)[1]؛ «(اي پيامبر) به مردان مؤمن بگو: «چشم‏هايشان را (از نگاه حرام) فرو كاهند، و دامانشان را (در امور جنسي) حفظ كنند.» كه اين براي آنان [پاك كننده‏تر و] رشد آورتر است؛ [چرا] كه خدا به آن‌چه با زيركي انجام مي‏دهند آگاه است. و به زنان مؤمن بگو: «چشمانشان را (از نگاه حرام) فروكاهند؛ و دامان (عفت)شان را حفظ كنند؛ و زيورشان را آشكار ننمايند، جز آن‌چه را كه از آن‌ها ظاهر است؛ و بايد روسري‏هايشان را بر گريبان‏هايشان (فرو) اندازند، و زيورشان را آشكار ننمايند جز براي شوهرانشان، يا پدرانشان، يا پدران شوهرانشان، يا پسرانشان، يا پسران شوهرانشان، يا برادرانشان، يا پسران برادرانشان، يا پسران خواهرانشان، يا زنان (هم كيش)شان، يا آن‌چه (از كنيزان) مالك شده‏اند، يا مردان (خدمتكار) تابع (خانواده) كه (از زنان) بي نيازند، يا كودكاني كه بر امور جنسي زنان آگاه نشده‏اند؛ و پاهايشان را (به زمين) نزنند تا آن‌چه از زيورشان پنهان مي‏دارند، معلوم گردد؛ و اي مؤمنان! همگي به سوي خدا بازگرديد باشد كه شما رستگار (و پيروز) شويد».

با توجه به اين‌كه در اين آيات و آيات 33، 59 و 60 سوره‌ احزاب به صراحت بر حجاب و پوشش اسلامي و آثار آن اشاره شده است، روشن مي‌شود که اسلام بر رعايت بهداشت فردي، اجتماعي و تميزبودن و پوشيدن لباس‌هاي تمييز و زيبا و آراستگي ظاهري تاکيد دارد. اما آن‌چه در اسلام و شرع مقدس ممنوع شده است «خودنمايي» و تحريک به وسيله‌ آشکار ساختن زينت در برابر نامحرم مي‌باشد. (وَلاَ تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَي)[2] و (وَلاَ يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ)[3]‏؛ «و همانند خودآرايي (دوران) جاهليت نخستين، (بازيورها) خودنمايي نكنيد؛» «و پاهايشان را (به زمين) نزنند تا آن‌چه از زيورشان پنهان مي‏دارند، معلوم گردد».

بعضي از زنان عرب خلخال به پا مي‌کردند و براي اين‌كه به ديگران نشان دهند که خلخال قيمتي دارند پاي خود را محکم به زمين مي‌زدند. آيه آنان را از اين کار نهي مي‌کند از اين آيه مي‌توان فهميد که هرچيزي که موجب جلب‌توجه مردان مي‌گردد مانند استعمال عطرهاي تند و آرايش‌هاي جلب نظر کننده... ممنوع مي‌باشد و به طور کلي زن در معاشرت نبايد کاري کند که موجب تحريک و برانگيختن شهوت و جلب توجه مردان نامحرم شود.

آيه ديگري که به «حجاب» به صورت صريح اشاره کرده سوره احزاب 33 و در ضمن به فلسفه آن نيز اشاره دارد و جهت اطلاع بيشتر مي‌توان به تفاسير ذيل آيات حجاب مراجعه کرد.
فلسفه حجاب

با توجه به آيات و روايات، حجاب از ضروريات اسلام مي‌باشد، ولي اين سوال مطرح است که حجاب چه تاثيري براي فرد و جامعه دارد؟ در جواب به چند مورد از موارد تأثير حجاب به طور مختصر اشاره مي‌كنيم:

1. با توجه به آيه‌ (ذلِكَ أَدْنَي‏ أَن يُعْرَفْنَ) اي پيامبر! به همسرانت و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: «از پوشش‏هاي بلند (چادر مانند) شان به خودشان نزديك كنند، اين [كار] براي اين‌كه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند نزديك‏تر است؛ و خدا بسيار آمرزنده مهرورز است.

اين حقيقت جاوداني ثابت مي‌شود که زن مسلمان بايد آنچنان در ميان مردم رفت و آمد کند که علائم عفاف، وقار، سنگيني و پاکي از او هويدا باشد و مردم او را با اين صفت بشناسند و از زنان هرزه و کنيزان بدکار متمايز گردد تا مردان بيمار دل از آن‌ها مايوس شوند چون مردان هوس باز معمولاً متعرض زنان جلف و سبک و بدحجاب مي‌شوند حرکات و سکنات انسان گاهي زباندار است و گاهي وضع لباس، راه رفتن، سخن گفتن زن معنادار است، گاهي لباس بيان‌گر شخصيت افراد مي‌باشد و با زبان بي‌زباني مي‌گويد دست از حريم من کوتاه کنيد و بالعکس. حجاب و پوشش نه تنها بيانگر شخصيت انسان است گاهي روي شخصيت انسان اثر مي‌گذارد و پوشش کامل در مسير تکامل انسان نقش موثري دارد.

2. حجاب يعني محفوظ ماندن از خطرات فراوان، از اين رو حجاب محدوديت‌ نيست بلکه مصونيت است، حجاب يعني محدودکردن کامجويي‌هاي جنسي به محيط خانواده و همسران مشروع، حجاب يعني روابط سالم انساني و اجتماعي و ايجاد محيط امن براي همگان و فراهم شدن زمينه‌هاي رشد استعدادها و فعاليتهاي اقتصادي. با اين کار «بهداشت رواني» جامعه و فرد تامين مي‌گردد و سبب تحکيم روابط خانوادگي و برقراري صميمت کامل بين دو زوج مي‌شود. علت جدايي خانواده و فساد اخلاقي و همچنين کم شدن اشتياق جوانان به ازدواج همين مسئله بدحجابي مي‌باشد.

3. مرد به طور قطع از نظر جسماني بر زن برتري دارد، و زن از جهت عاطفي و احساسات قلبي هميشه بر مرد برتري خود را ثابت کرده است. حريم نگه داشتن زن ميان خود و مرد نامحرم يکي از وسايل مرموزي است که زن براي حفظ مقام و موقعيت خود در برابر مرد از آن استفاده مي‌کند و همين امر سبب آرامش رواني براي زن مي‌باشد حجاب باعث حفظ زيبايي‌هاي زن مي‌شود.

در كلام زيبايي كه از حضرت علي7 حكايت شده، اين طور آمده است: «صيانه المراة انعم لحالها وادوم لجمالها[4]؛ پوشيدگي زن (با توجه به موقعيت روحي و جسمي‌اش) براي او بهتر است و زيبايي‌اش را پايدار مي‌سازد».
نکته

دستور حجاب نه فقط براي زن‌ها بلكه براي مردها هم مي‌باشد، اما اين‌که در اين آيات دستور به پوشش را مخصوص به خانم‌ها بر مي‌شمارد به علت ميل به «خودنمايي» و خودآرايي است که بيشتر در خانمهاست و آن‌ها هستند که از مردان دلربايي مي‌کنند و به واسطه طبيعت خاص و جذاب خود مردان را اسير و گرفتار علاقه خود مي‌کنند لذا تبرج و آشکارکردن زينت مخصوص خانم‌ها است و دستور به پوشش هم مخصوص خانم‌هاست.
عوامل بدحجابي

به نظر مي‌رسد بخش قابل توجهي از افراد جامعه حجاب را رعايت مي‌کنند و فساد اخلاقي ندارند و عده‌ي کمي هم‌كه نسبت به حجاب بي‌توجه هستند عواملي دارد که ما به چند عامل آن اشاره مي‌کنيم:

1. ضعف ايمان و اعتقاد به خدا که نتيجه آن مقيد نبودن به دستورات شريعت مي‌باشد.

2. نامناسب بودن شرايط خانوادگي و محيط نامناسب تحصيل که در آن رشد و پرورش پيدا کرده‌اند.

3. زنان، شناخت صحيحي از مردان و غريزه‌ جنسي آن‌ها ندارد و نمي‌دانند که کوچک‌ترين حرکت آن‌ها و نمايان بودن بدن آن‌ها مي‌تواند عامل محرک براي جنس مخالف باشد.

4. عدم آگاهي از اين‌که حجاب از ضروريات اسلام است و احکام آن را بخوبي نمي‌دانند بي‌توجهي و عدم آگاهي نسبت به آثار مخرب و غيرقابل جبران پديده بد حجابي مي‌باشد. رعايت کردن ارزش‌هاي اخلاقي، غيرت، حياء از عوامل مهم پديده بدحجابي مي‌باشد و بالاخره اين پديده ريشه در تهاجم فرهنگ غرب سرمايه‌دار عليه دنياي اسلام دارد. غرب براي استثمار جوامع اسلامي و استيلاي قدرت خود و جهت منافع خود يکي از ابزار آن فرهنگ برهنگي براي خانم‌ها و دعوت مردان به مسايل جنسي و شهوت پرستي که هم مانع رشد و شکوفايي استعدادهاي آن‌ها مي‌شود و هم سبب فروش کالاي غربي مي‌شود.
امر به معروف و نهي از منکر

بي‌شک يکي از دستورات مهم و مؤثر در برخورد با گناه و مفاسد اخلاقي امر به معروف و نهي از منکر مي‌باشد که از احکام مسلمانان مي‌باشد که بايد بدون هراس از ملامت ديگران و سختي کار انسان انجام بدهد ولي بايد نگاه افراد جامعه را نسبت به اين فريضه اصلاح کرد و فرهنگ‌سازي شود. اين عمل مخصوص عده‌اي خاص در زماني محدود يا مکاني مشخص نيست بلکه براي هرکس و در همه‌جا مي‌باشد. به عنوان مثال به مشکل اعتياد به سيگار که وجود دارد دقت کنيم مي‌بينيم با فرهنگ‌سازي و کار همگاني تمام افراد جامعه با تمام ابزار اطلاع‌رساني و فرهنگ‌سازي محيطي را به وجود آورده‌اند که امروز يک فرد سيگاري براي کشيدن سيگار در هيچ محيطي حتي خانواده‌ شخصي خود احساس امنيت نمي‌کند و همه به خود اجازه مي‌دهند به او اعتراض کنند و او هيچ جوابي ندارد اين کار منع نه تنها دخالت نيست بلکه نوعي نظارت اجتماعي براي امنيت بيشتر مي‌باشد حال پديده بدحجابي و فساد اخلاقي به مراتب خطرناک‌تر و بدتر است از اعتياد به سيگار اگر فرهنگ‌سازي شد و توسط مراکز آموزشي، قضايي، رسانه‌هاي ملي و اطلاع‌رساني صحيح فرد بدحجاب احساس ناامني ‌کند مطمئناً قابل کنترل است به نظر مي‌رسد اگر همه افراد جامعه شناسان، روان‌شناسان، عالمان ديني، اصحاب رسانه و شوراي فرهنگي و قضايي و همه افراد جامعه بدون شتاب با کار علمي و دقيق حرکت درستي را در جهت پوشش اسلامي بردارند مي‌توان در مقايسه اين پديده اجتماعي جامعه ملي را تضمين و کنترل کرد.

[1]. نور / 30 و 31.

[2]. احزاب / 33.

[3]. نور / 31.

[4]. غررالحکم، حرف صاد، حديث 10.