توضیحات
دسته: ـ کیفر گناه زنا چیست؟
بازدید: 4612

شبهه

کیفر گناه زنا چیست؟

˜ توضیح شبهه

برخی آیات پاسخ می‌دهند که هر کسی گناه انجام دهد خداوند او را می‌بخشد، اما برخی دیگر از آیات پاسخ می‌دهد که هرکسی گناهی انجام می‌دهد بخشیده نمی‌شود، به عبارت دیگر موافق آیه 2 از سوره نور کیفر گناه عبارت است از یکصد تازیانه زدن (برای مردان و زنان) و در آیه 15 سوره نساء آمده است: «آنان را در خانه حبس نمائید تا آن‌که مرگ به سراغشان آید» (این حکم برای زنان است) امّا در مورد مردان در آیه 16 سوره نساء می‌گوید: «اگر آنان توبه کردند و اصلاح ‌نمودن، از آن‌ها درگذرید». آیه 2 سوره نور با حکم زنان و مردان در سوره نساء تناقض دارد. چرا مجازات زنان و مردان در سوره نور یکسان است ولی در سوره نساء متفاوت است؟[1]

1. (وَاللاَّتِی یَأْتِینَ الْفَاحِشَةَ مِن نِّسَآئِکُمْ فَاسْتَشْهِدُواْ عَلَیْهِنَّ أَرْبَعةً مِّنکُمْ فَإِن شَهِدُواْ فَأَمْسِکُوهُنَّ فِی الْبُیُوتِ حَتَّیَ یَتَوَفَّاهُنَّ الْمَوْتُ أَوْ یَجْعَلَ اللّهُ لَهُنَّ سَبِیلاً وَاللَّذَانَ یَأْتِیَانِهَا مِنکُمْ فَآذُوهُمَا فَإِن تَابَا وَأَصْلَحَا فَأَعْرِضُواْ عَنْهُمَا إِنَّ اللّهَ کَانَ تَوَّابًا رَّحِیمًا)[2]؛ «و از زنان شما کسانی که مرتکب [کار] زشت [زنا] شوند، پس چهار نفر از خودتان (مسلمان‌ها) بر آنان گواه گیرید و اگر گواهی دادند، پس آن [زن] ان را در خانه‌ها (یِ خود) بازداشت کنید، تا مرگ کاملاً آنان را فراگیرد یا خدا، راهی برای آنان قرار دهد و از میان شما، آن دو (مرد و زنی) که مرتکب آن [عمل‌زشت] شوند، پس آزارشان دهید و اگر توبه نمودند، و (گذشته را جبران و خویش را) اصلاح کردند، پس از آنان روی گردانید [چرا] که خدا، بسیار توبه‌پذیر [و] مهرورزاست.»

2. (الزَّانِیَةُ وَالزَّانِی فَاجْلِدُوا کُلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَةٍ وَلَا تَأْخُذْکُم به هما رَأْفَةٌ فِی دِینِ اللَّهِ إِن کُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَلْیَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَةٌ مِّنَ الْمُؤْمِنِینَ)[3]؛ «زن زناکار و مرد زناکار، هر یک از آن دو را صد ضربه تازیانه بزنید و اگر به خدا و روزِ بازپسین ایمان دارید، نسبت به آن دو، در (کار) دین خدا هیچ دلسوزی شما را گرفتار نکند و باید دسته‌ای ازمؤمنان مجازات آن دو را مشاهده کنند.»

˜ پاسخ

اشکال کننده به قاعده «نسخ حکم» توجه نکرده است از این‌رو این دو دسته آیات را متناقض دیده است.

نسخ در اصطلاح علوم قرآنی به این معناست که برداشته شدن امر ثابتی در شریعت مقدس اسلام به سبب پایان‌یافتن زمان و سپری‌شدن وقت آن، خواه آن امر برداشته شده از احکام تکلیفی باشد، یا از احکام وضعی، و خواه از مناصب الهی باشد یا غیر آن از اموری که مربوط به خداوند متعال است[4]. ابن عباس و مجاهد و پیروانشان، مانند ابوجعفر نحّاس معتقدند که حکم آیه اوّل اختصاص به زنا با زن‌های شوهردار و بدون شوهر دارد و آیه دوّم حکم زنای مردان متأهل یا مجرد را بیان می‌نماید و هر دو حکم با حکم تازیانه در مجردها و سنگسار در معیل‌ها منسوخ گردیده است[5].

مرحوم طبرسی در این زمینه چنین می‌فرماید: «در اوائل طلوع خورشید اسلام هرگاه زنی مرتکب زشتی می‌شد و چهار گواه بر کار زشت او گواهی می‌دادند، او را در خانه بازداشت می‌کردند تا بمیرد. آنگاه این آیه شریفه نسخ شد و دستور رسید که کیفر عمل منافی عفّت تازیانه است. وی در ادامه می‌افزاید: مقصود از راه دیگر، آمدن قانون جزا بود پس از چندی آیه 2 سوره نور فرود آمد در شأن نزول این آیه شریفه نقل کرده‌اند که وقتی این آیه بر قلب پاک پیامبر اکرم9 فرود آمد، آن حضرت روی به مردم کرد و فرمود: «ای بندگان خدا! فرمان او را بشنوید و بگیرید که خدا برای آن‌ها راه قرار داد؛ آنگاه افزود: اگر دو شخص بدون همسر یا باکره با یک‌دیگر مرتکب زشتی شوند، به هریک صد تازیانه بزنید و هرگاه دو همسردار چنین کردند، اضافه به صد تازیانه سنگسارشان کنید»[6] و نیز فیض کاشانی در تفسیر خود حدیثی را از عیاشی نقل می‌کند که امام صادق7 فرمود: این آیه نسخ گردیده است و «سبیل» همان حد است[7]. بنابراین اگر ما نسخ حکم را قبول داشته باشیم هیچ منافاتی میان این دو دسته از آیات باقی نمی‌ماند، چون حکم آیه 15 و 16 سوره نساء حکم اوّلیه به شمار می‌آید که توسط آیه 2 سوره نور که حکم ثانویه به شمار می‌آید منسوخ گردیده است که حکم عمل زنای محصنه و غیر محصنه همان حکم آیه 2 سوره نور می‌باشد.

بعضی از علماء قائل به عدم نسخ این دو آیه هستند[8] چرا که حکم آیه 15 و 16 سوره نساء موقتی است و شاهد آن در خود آیه 15 نساء آمده است؛ (أَوْ یَجْعَلَ اللّهُ لَهُنَّ سَبِیلاً) «تا اینکه خدا راهی برای آن زنان قرار دهد». و در حقیقت حکم تازیانه در آیه 2 نور همان راه نجات زنان زناکار از حبس و مرگ است و آیه 2 سوره نور حکم مستقل و نهایی است.
پس اگر ما نسخ این دو آیه‌را توسط آیه 2 سوره نور را قبول نداشتیم باز هم هیچ منافاتی میان این دو دسته از آیات به وجود نمی‌آید چون این دو دسته از آیات حکم مستقل دارند که هر کدام مخصوص زمان خاصی بوده است.

[1]. http://answering-islam.org.uk/Quran/contra/; Ábdallah Ábd al-Fadi.

[2]. نساء/ 15 ـ 16.

[3]. نور/ 2.

[4]. البيان في تفسير القرآن، ص 277 ـ 278.

[5]. الناسخ و المنسوخ، ج 2؛ ص 162.

[6]. تفسير مجمع البيان، طبرسي، ج 3، ص 40.

[7]. تفسير صافي، ج 1، ص 430.

[8]. ر. ك. براي مزيد اطلاعات به کتاب البيان في تفسيرالقرآن مرحوم آية الله خوئي، قسمت نسخ در قرآن.