3ـ وضعیت برده‌داری در جهان قبل از اسلام چگونه بوده است؟

در پاسخ به این پرسش توجه به چند نکته تاریخی جالب است.
الف) برده‌داری در جزیرة العرب قبل از اسلام

عرب‌های جزیرة العرب قبل از اسلام در حالت جاهلیت به سر می‌بردند و عادات و اخلاق ناپسندی داشتند و در حالت قبیلگی و نوعاً با درگیری، خون‌ریزی و اسارت، به سر می‌بردند. آنان اسیران جنگی خویش را برده به شمار می‌آوردند و آن‌ها را می‌فروختند یا بهای آن‌ها را می‌گرفتند و قبیله و خانواده‌اش باز می‌گرداندند و گاهی هم اسیران را می‌کشتند.[1]

زنان اسیر را به کنیزی می‌گرفتند و آزادانه با آن‌ها معاشرت جنسی می‌کردند و گاهی آن‌ها را مجبور به خودفروشی می‌کردند و از این راه کسب درآمد می‌کردند. قرآن به برخی از این رفتارها اشاره کرده و آن‌ها را ممنوع کرده است.[2]

بر اساس عادات و مقررات عرفی عرب جاهلی فرزندان بردگان و کنیزان نیز برده به شمار می‌آمدند که در مالکیت صاحب آن‌ها بوده و لازم بود برای صاحبان خود کار کنند و در هنگام لزوم فروخته می‌شدند.
ب) برده‌داری در ایران و روم (دو ابرقدرت معاصر ظهور اسلام)
وضع بردگان در ایران و روم نیز مشابه وضعیت عرب جاهلی بود.[3]

[1]. ر.ک: المفصل فی تاریخ العرب، دکتر جواد علی، ج 14، ص 155.

[2]. نور/33.

[3]. سايت ناظم‌سرا، برده‌دار در ايران باستان نوشته سيف الله صالحي. www.nazemsara.com