4ـ خدمات قرآن نسبت به زنان چه بود؟

قرآن کریم شخصیت و حقوق زنان را احیا کرد خدمات قرآن به جنس زن در تاریخ بشر بی‌نظیر است از جمله آن‌ها موارد زیر است.

الف) قرآن اعلام کرد که زن انسان است و همه انسان‌ها از یک گوهر و ریشه‌اند؛

Pيَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُم مِن نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالاً كَثِيراً وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبَاًO[1]؛ «اى مردم! [خودتان را] از [عذاب‏] پروردگارتان حفظ كنيد، (همان) كسى كه شما را از يك شخص آفريد و از او همسرش را آفريد و از آن دو، مردان و زنان فراوانى منتشر ساخت. و خودتان را از [عذاب‏] خدايى كه به (نام) او از هم‏ديگر درخواست مى‏كنيد، نگه‏دارى كنيد و [خودتان را از ضرر قطع رابطه با] خويشاوندان [حفظ كنيد، چرا] كه خدا همواره بر شما نگهبان است».

ب) زنان نمونه را الگوی همه مردان (و زنان) مؤمن معرفی می‌کند؛

Pوَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِلَّذِينَ آمَنُوا امْرَأَةَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِي عِندَكَ بَيْتاً فِي الْجَنَّةِ وَنَجِّنِي مِن فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَO[2]؛ «و خدا براى كسانى كه ايمان آورده‏اند مَثَلى زده است: زن فرعون، هنگامى كه گفت: پروردگارا! خانه‏اى براى من نزد خود در بهشت بساز و مرا از فرعون و كردارش نجات بخش و مرا از گروه ستمكاران نجات ده!».

ج) حق ارث زنان را به رسمیت شناخت؛

Pيُوصِيكُمُ اللّهُ فِي أَوْلاَدِكُم لِلْذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِO[3]؛ «خدا به شما درباره فرزندانتان سفارش مى‏كند كه براى پسر، هم‏چون بهره (و سهام ارث) دو دختر باشد».

د) حق قصاص زنان را به رسمیت شناخت؛

Pيَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلَى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالْأُنْثَى‏ بِالْأُنْثَى‏ فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْ‏ءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالمَعْرُوفِ وَأَدَاءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسَانٍ ذلِكَ تَخْفِيفٌ مِن رَبِّكُمْ وَرَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدَى‏ بَعْدَ ذلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌO[4]؛ «اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، (حكمِ) قصاص در باره‏ى كشتگان بر شما مقرر شده است: آزاد عوض آزاد، و بنده عوض بنده، و زن عوض زن؛ و كسى كه از برادر (دينى) او، چيزى (از قصاص) به او بخشيده شود، پس (راه) پسنديده در پيش گيرد و به نيكى [خون بها] را به او بپردازد؛ اين، تخفيف و رحمتى از طرف پروردگارتان است؛ و كسى كه بعد از آن تجاوز كند، پس عذابى دردناك برايش خواهد بود».

هـ) حق مهریه آن‌ها را به رسمیت شناخت؛

Pوَآتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً فَإِن طِبْنَ لَكُمْ عَن شَيْ‏ءٍ مِنْهُ نَفْساً فَكُلُوهُ هَنِيئاً مَرِيئاًO[5]؛ «و مَهريه‏هاى زنان را (به عنوان هديه يا) بدهى به آنان بپردازيد؛ و اگر به ميل خودشان چيزى از آن را به‏شما [ببخشند]، آن را گوارا (و پاك و) دل‏چسب بخوريد».

و) ارزش دادن به دختر؛

Pإِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُO[6]؛ «در حقيقت ما به تو (نيكى) فراوان عطا كرديم * پس براى پروردگارت نماز بگزار و (شتر) قربانى كن * [چرا] كه فقط (دشمن) كينه‏توز تو بريده‏نسل است».

ز) از ظلم به زنان (مثل زنده به گور کردن آن‌ها) جلوگیری کرد؛

Pوَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ * بِأَيِّ ذَنبٍ قُتِلَتْO[7]؛ «و هنگامى كه از دختر زنده به گور شده پرسيده شود: * به كدامين پيامد (گناه) كشته شد؟!».

ح) زن می تواند به مقام عصمت برسد؛

Pوَإِذْ قَالَتِ الْمَلاَئِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى‏ نِسَاءِ الْعَالَمِينَO[8]؛ «و (به ياد آريد) هنگامى كه فرشتگان گفتند: «اى مريم! در حقيقت خدا تو را برگزيده و تو را پاك ساخته و تو را بر زنان جهانيان (هم زمانت برترى داده و) برگزيده است».

[1]. نساء/1.

[2]. تحریم/11.

[3]. همان.

[4]. بقره/178.

[5]. نساء/4.

[6]. سوره کوثر.

[7]. تکویر/8 و 9.

[8]. آل‌عمران/42.