توضیحات

نوشته شده توسط manager

دسته: ب: تاریخ انبیاء(ع)

منتشر شده در 05 ارديبهشت 1395

بازدید: 3906

شبهه

آیا موسی از انجیل خبر داشت؟

˜ توضیح شبهه

مسیح بیش از هزار سال بعد از موسی به دنیا آمد اما در سوره اعراف آیه 157 خداوند در مورد انجیلی که به مسیح داده شده است با موسی صحبت می‌کند.

آیه‌ای که مورد شبهه است پس از آیاتی واقع شده است که پیرامون میقات حضرت موسی7 ـ به اتفاق جمعی از بنی‌اسرائیل ـ می‌باشد. این تناسب باعث شده که آیة 157 اعراف در ادامة گفت‌وگوی حضرت موسی7 با خدا باشد که در ذیل به بررسی آن خواهیم پرداخت.

˜ پاسخ
بررسی آیات مربوطه

حضرت موسی7هفتاد نفر از قوم خود را برای میقات خداوند  انتخاب کرد[1] که آن‌ها  از موسی7 تقاضا کردندکه از خدا بخواهد خود را نشان دهد[2] در این هنگام زلزله عظیمی در گرفت، و جمعیت هلاک شدند و موسی7 مدهوش بر زمین افتاد، هنگامی که به هوش آمد عرض کرد: پروردگارا! اگر تو می‌خواستی می‌توانستی آن‌ها و مرا پیش از این هلاک کنی پروردگارا این درخواست نابجا تنها کار جمعی از سفیهان ما بود آیا ما را به خاطر کار آن‌ها هلاک می‌کنی؟ پروردگارا می‌دانیم این آزمایش تو بود که هر که را بخواهی (و مستحق ببینی) با آن گمراه می‌کنی و هر کس را بخواهی (و شایسته بدانی) هدایت می‌نمایی[3] و در آیه بعد موسی7 عرض می‌کند: بار الها تنها تو ولی و سرپرست مایی، ما را ببخش و مشمول رحمت خود قرار ده، تو بهترین آمرزندگانی[4] تا اواسط آیه 156 سوره اعراف قول موسی7 را نقل می‌کند. سپس از قال... به بعد نقل‌قول خداوند می‌باشد که به موسی7 می‌فرماید:

(قَالَ عَذَابیِ أُصِیبُ بِهِ مَنْ أَشَاءُ وَرَحْمَتیِ وَسِعَتْ کلُ‌َّ شیَ‌ْءٍ فَسَأَکْتُبهَُا لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَوةَ وَالَّذِینَ هُم بَِایَاتِنَا یُؤْمِنُونَ)[5]؛ «[خدا] گفت: عذابم را به هرکس بخواهم می‌رسانمش؛ و رحمتم بر همه‌ چیز گسترده است؛ و به زودی آن را برای کسانی که خودنگه‌داری می‌کنند و زکات (و صدقه) می‌دهند و کسانی که آنان به نشانه‌های ما ایمان می‌آورند، مقرّر خواهم داشت».
آیه مورد پرسش

(الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبیِ‌َّ الْأُمِّیَّ الَّذِی یجَِدُونَهُ مَکْتُوبًا عِندَهُمْ فیِ التَّوْرَئةِ وَالْانجِیلِ یَأْمُرُهُم بِالْمَعْرُوفِ وَیَنهَْئهُمْ عَنِ الْمُنکَرِ وَیحُِلُّ لَهُمُ الطَّیِّبَاتِ وَیحَُرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبَئثَ وَیَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتیِ کاَنَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذِینَ ءَامَنُواْ بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُواْ النُّورَ الَّذِی‌ أُنزِلَ مَعَهُ أُوْلَئکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ)[6]، «(همان) کسانی که از فرستاده‌ی (خدا)، پیامبر درس‌نخوانده، پیروی می‌کنند؛ آن (پیامبری) که (صفات) او را نزدشان در تورات و انجیل نوشته می‌یابند؛ در حالی که آنان را به [کار] پسندیده فرمان می‌دهد، و آنان را از [کار] ناپسند منع می‌کند و به رایشان [خوارکی‌های] پاکیزه را حلال می‌شمرد و پلیدی‌ها را بر آنان حرام می‌کند و تکلیف سنگینشان و غل‌هایی را که بر آنان بوده، از (دوش) آن‌ها برمی‌دارد و کسانی که به او ایمان آوردند و گرامی‌اش داشتند (و دشمنانش را از او بازداشتند) و یاری‌اش کردند و از نوری که با او فرود آمده پیروی نمودند، تنها آنان رستگارند».

آیه در حقیقت تکمیل آیه قبلش است یعنی درباره صفات کسانی که مشمول رحمت واسعه پروردگار هستند، خداوند پس از ذکر تقوی و اداء زکات و ایمان به آیات پروردگار، در این آیه صفات دیگری به عنوان توضیح برای آن‌ها ذکر می‌کند و آن پیروی از پیامبر اسلام9 است، پیامبری که صفات و علامات او را در تورات و انجیل مشاهده می‌کنند پیامبری که به نیکی‌ها دعوت می‌کند و از بدی‌ها و زشتی‌ها نهی می‌نماید طیبات‌ را برای آن‌ها حلال می‌شمرد و آنچه خبیث و تنفرآمیز می‌باشد بر آن‌ها تحریم می‌کند و غل و زنجیرهایی را که‌ بر دست و پا و گردنشان سنگینی می‌کرد، می‌شکند کسانی که به او ایمان بیاورند و مقامش را بزرگ بشمرند و او را در ابلاغ رسالتش یاری کنند، و از نور آشکاری که با او نازل شده پیروی کنند، بدون شک چنین افرادی رستگارانند.

شبهه اینجاست که انجیلی که بعدها بر مسیح نازل شده است چطور در وحیی که به موسی7 می‌شود از آن نام برده شده مگر موسی7 از آن مطلع بوده است در پاسخ ابتدا ما به نظرات مفسران در این زمینه اشاره می‌کنیم که در ضمن آن پاسخ به شبهه روشن خواهد شد.
نظرات مفسران

1. برخی از مفسران معتقدند که این آیه مستقل است و ارتباطی با آیات گذشته ندارد به این معنا که الذین... مبتدا باشد و (أُوْلئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ) در انتهای آیه خبر باشد[7].

2. گروهی هم معتقدند که این آیه مربوط به یهود و نصاری زمان پیامبر است[8] و درشان نزول این آیات (که خدا به موسی وحی کرد رحمتش برای متقین و زکات‌دهندگان و مؤمنین است) یهود و نصاری زمان پیامبر9 گفتند: که ما تقوا داریم و زکات می‌دهیم و به آیاتش ایمان داریم پس این آیه نازل شد (الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبیِ‌َّ الْأُمِّیّ...) تا معنای ایمان واقعی روشن شود[9].

3. صاحب المیزان به طور دقیق‌تری این آیه را مورد بررسی قرار می‌دهند. لحن آیات مختلف است ابتدای آیه متکلم مع الغیر است (وَاخْتَارَ مُوسیَ‌ قَوْمَهُ سَبْعِینَ رَجُلًا لِّمِیقَاتِنَا...) سپس به ضمیر غایب وارد می‌شود (قَالَ عَذَابیِ أُصِیبُ بِهِ مَنْ أَشَاء...) که این تغیر لحن در عرب برای اظهار عظمت است بعد از آن خداوند دعای موسی را اجابت می‌کند که با لحن متکلم وحده می‌باشد (فَسَأَکْتُبهَُا لِلَّذِین...) اما در انتهای آیه باز از این لحن برمی‌گردد (الَّذِینَ هُم بَِایَاتِنَا یُؤْمِنُون) یعنی نمی‌فرماید (آیاتی) علت این است که می‌خواهد این آیه را با آیات بعدی متصل کند چون آیه (الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبیِ‌َّ الْأُمِّی...) به منزله جمله معترضه‌ای است که از نتیجه بحث گریز می‌زند و سیاق آن را از سیاق آیه مورد بحث یعنی خطاب مشافهی میان موسی و خدای تعالی خارج می‌کند که این از عجائب سیاقات قرآنی است[10]. بنابراین صاحب تفسیر المیزان با این تغییر لحن اثبات می‌کنند که این آیه از آیات گذشته جدا می‌باشد.

4 برخی از مفسران هم به صورت یک احتمال بیان کرده‌اند که مراد از مکتوب در انجیل این است که به زودی در انجیل این صفات را می‌یابند یعنی در آینده خدای متعال جزئیات را مطرح می‌کند[11].
نتیجه

با دقت در لحن آیات و توجه به دیدگاه‌های مفسران به این نتیجه می‌رسیم که آیه مورد استناد در سوال جزء وحی به حضرت موسی7 نبوده بلکه منظور از آن اهل کتاب زمان پیامبراسلام9 می‌باشد و اگر هم موسی7 به طور کلی اطلاع از انجیل داشته باشد این از علم انبیای الهی بعید نیست و می‌دانیم که کتب انبیای الهی همه از ناحیه خداوند است که یک‌دیگر را تصدیق می‌کنند.
منابع جهت مطالعه بیشتر
تفاسیر قرآن مثل المیزان، نمونه،‌ مجمع‌البیان و تفسیر قرآن مهر و ... ذیل آیات مورد بحث.

[1]. اعراف/ 155.

[2]. بقره/ 56.

[3]. اعراف/ 155.

[4]. اعراف/ 156.

[5]. همان.

[6]. اعراف/ 157.

[7]. اطیب‌البیان، ج5، ص447؛ روح‌البیان، ج3، ص251؛ الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز، ج1، ص492؛ تفسیر قرآن‌الکریم سبر ص 185؛ البحرالمدید فی تفسیر القرآن‌المجید، ج2، ص267 که البته برخی از این تفاسیر احتمال بدل یانعت از ـ الذین یتقون ـ  و یا خبر برای مبتدای محذوف ـ هم الذین یتبعون... ـ را هم داده‌اند.

[8].  کوثر ج 4، ص242؛ مفاتیح الغیب، ج 15، ص380.

[9]. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 4، ص 747 و زبده التفاسیر، ج 2، ص 607.

[10]. المیزان فی تفسیر القرآن، ج 8، ص 277.

[11]. مفاتیح الغیب، ج 15، ص 380 که به عنوان احتمال بیان کرده و نمی‌پذیرد.